مقدمه 
گاهی برای حفظ خود از گزند تهدیدی ناپیدا ، راهی را می پیماییم که آن را به خطری جدی تبدیل می نماییم.بیم مفرط و بیجا از تهدیدی جزئی همانقدر آسیب رسان است که بی اهمیت شمردن خطری بزرگ. 
همگام با رشد سریع صنعت و جمعیت ، ریسکهای ایجاد شده بواسطه حوادث افزایش یافته و این موضوع علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه که دارای تراکم جمعیت فوق العاده بالا بوده و در مناطق صنعتی متراکم که عموماً بوسیله مناطق مسکونی احاطه شده اند ، از اهمیت قابل توجه تری برخوردار است.در این مناطق در صورت بروز تنها یک حادثه در یکی از صنایع ، احتمال بروز زنجیره حوادث (Chain Of Accident) و ایجاد حوادث در تمامی صنایع مجاور می باشد. 
به منظور جلوگیری از رخداد چنین حوادثی دیگر نمی توان منتظر وقوع حوادث شد تا پس از وقوع حادثه از رخداد حوادث مشابه جلوگیری گردد ، بلکه نیاز به سیستمهایی می باشد که با بررسی وضعیت موجود ، علل احتمالی حادثه را در هر بخش مشخص کرده و با درنظر داشتن احتمال وقوع حادثه در هر یک از این بخشها و برآورد خسارات ناشی از آنها ، راه حلهای کنترلی مختلفی را با هزینه های مختلف در اختیار مدیران تصمیم گیر قرار دهند.به این ترتیب هدف از سرمایه گذاری در بخش مدیریت سیستم ایمنی ، ایجا فرآیندی آینده نگر در محیط های صنعتی است به نحوی که شغلها و فرآیندها در ایمن ترین شکل خود و بدون وجود ریسک غیر قابل قبول از جراحات و صدمات انجام گیرند. 
بر اساس مقررات قانوني و همچنين اصول اجتماعي و انساني ، كارفرمايان موظفند نسبت به تامين ايمني و بهداشت كار كارمندان خود اقدام نمايند. در اين راستا ارزيابي ريسكهاي ايمني و بهداشتي محيطهاي كاري از وظايف كارفرمايان محسوب مي‌شود.بر همين اساس لازم است كه كارفرمايان در صورت لزوم اقدام به بكارگيري مكانيسمهاي كنترلي براي حذف يا كاهش ريسكهاي تحميلي بر كاركنان نمايند.آناليز ايمني شغلي يك روش پيشگيرنده براي كسب اطمينان از وجود درجه قابل قبولي از ايمني و بهداشت در محيطهاي كاري به شمار رفته و راهي را براي شناسايي خطرات مرتبط با شغل و همچنين تعيين اقدامات كنترلي فراهم مي‌آورد.اين فرآيند شامل آناليز دقيق كليه وظايف موجود در يك شغل ، شناسايي خطرات بالقوه ايمني و بهداشت در هر مرحله و تعيين مكانيسمهاي عملي و كاربردي براي حذف و يا كنترل خطرات شناسايي شده است.بنابراين در مورد هر شغلي مي‌توان پس از آناليز ايمني شغلي ، اقدامات كنترل فني را همراه با ارائه آموزسها و دستورالعمل‌هاي اجرايي پياده سازي نمود. 
تکنیکی که در این پروژه معرفی شده است با وجود اینکه بسیار ساده است و هر کس در هر سطح می تواند به فراخور معلوماتش از آن بهره گیرد ، اما یکی از ازکان مهمترین استانداردهای مدیریت ایمنی و بهداشت به شمار می رود و خصوصاً با مطرح شدن OHSAS 18001 ، جایگاه ویژه ای پیدا کرده و مجریان آن قطعاً جزء فارغالتحصیلان رشته های ایمنی و بهداشت حرفه ای نخواهند بود.به امید روزی که این رشته جایگاه واقعی خود را در عرصه علم و صنعت کشور پیدا نماید. 
بيان مسئله و اهميت موضوع 
داشتن زندگي عاري از خطر آرزو و هدف همه مردم در همه اعصار بوده است زيرا ميل به ايمني و امنيت بخش تفكيك ناپذيري از ماهيت همه انسانها مي‌باشد.رسيدن به اصول ايمني امروزي نتيجه قرنها تلاش و تجرب طاقت فرسا است.اصولي كه با توجه به آن منابع بگونه‌اي سازماندهي مي‌شوند كه سيستمها در طول كل عمرشان محتمل كمترين تلفات و خسارت شوند.رسيدن به اين مرحله نيازمند دانش عظيم فني و مديريتي بوده است. 
طبق آمار رسمي سازمان بهداشت جهاني ، تقريباً 45% جمعيت دنيا و 58% افراد بالاي 10سال در شمار نيروي كار جهاني قرار دارد و برآورد مي‌شود بيش از 35% جمعيتكشور به نوعي مشغول فعاليت كاري باشند.در عصر حاضر با پيشرفتهاي چشمگير در امر بهداشت و پيشگيري از بيماريها و كاهش ميزان مرگ و مير ناشي از آنها ، حوادث يكي از علل عمده مرگ و مير و فعاليت بوده و پس از بيماريهاي قلبي و عروقي و سرطان در مرتبه سوم قرا ردارد.سازمان بين الملي كار در سال 2002 گزارش داد كه مرگ كارگران در اثر حوادث و بيماريهاي ناشي از حوادث ساليانه به 2 ميليون نفر مي‌رسد. 
منشاء تمامي اين حوادث از 2 حالت خارج نيست ، يا حوادث به دليل وجود شرايط نا ايمن پديد مي‌آيد و يا به دليل اعمال ناايمن افراد و البته گاهي نيز تركيب اعمال و شرايط ناايمن باعث بروز حادثه مي‌شود.طبق نظريه هاينريش از ميان حوادث شغلي ، حدود 10% به علل مربوط به محيط و مواد ، 89% علل فردي و 1% به تقدير و مشيت الهي مربوط مي‌شود.البتهامروزه براي 1% مزبور نيز عللي چون رفتارهاي انساني مطرح شده است.بنابراين مشاهده مي‌گردد كه حدود 90% حوادث به عواملي در ارتباط با نيروي كار بستگي دارند ، از اينرو اگر در ارزيابي ايمني و بهداشت پيشگيري از حوادث ، تكنيكهايي كه بر جنبه‌هاي فردي ايمني و بهداشت صنعتي تكيه مي‌كنند به كار گرفته شوند ، مي‌توان درصد قابل توجهي از حوادث را كاهش داده و بسياري از خطرات بالقوه را حذف يا كنترل نمود. 
برخي از روشهايي كه در شناسايي و ارزيابي خطر مورد استفاده قرار مي‌گيرند ف به شرح زير مي‌باشند :
◄چك ليست 
◄What if / Check list 
◄FM&EA يا حالت شكست و تجزيه و تحليل آن 
◄PHL يا ليست مقدماتي خطر 
◄PHA يا تجزيه و تحليل مقدماتي خطر 
◄HAZOP يا مطالعه عمليات و خطر 
◄FTA يا تجزيه و تحليل درخت خطا 
◄ET&BA 
◄O&SHA 
◄FHA 
◄JSA يا آناليز ايمني شغلي 
از ميان اين تكنيكها 
با توجه به رشد روز افزون ميزان توليد و تغيير تكنولوژي و كاربري مواد ، ماشين آلات جديد جراحات و مرگ و مير‌هاي شغل زيادي در صنايع مختلف اتفاق مي‌افتد كه از جنبه‌هاي مختلف جامعه بشري را متاثر مي‌كند.آمار حوادث در سطح جهان و كشور به روشني بيانگر اين موضوع مي‌باشد.در حال حاضر حدود 6/2 ميليارد نفر نيروي كار در جهان مشغول به كارند و سالانه حدود 4  ميليون نفر بر تعداد آنها افزوده مي‌شود.75% از اين نيروي كار در كشورهاي در حال توسعه مشغول به كارند. در سال 1997 در دنيا حدود 250 ميليون حادثه رخ داده كه حدود 350 هزار منجر به فوت شده است.در همين سال تنها در اروپا حدود 10 ميليون حادثه ثبت شده است. 
طبق آمار سازمان بهداشت جهاني در سال 1994 از هر 10 هزار نفر نيروي كار در دنيا ؛ 8 نفر در كشورهاي در حال توسعه مشغول به كار بوده‌اند كه از اين ميان تنها حدود 5 نفر آنها به خدمات ايمني و بهداشتي دسترسي داشته‌اند.در اين سال حدود 120 ميليون حادثه در اين كشورها رخ داده كه بيشتر از 200 حادثه منجر به فوت شده است. 
و اما ؛ در كشورمان در سال 1368 هزينه‌اي كه از سوي سازمان تامين اجتماعي جهت هزينه‌هاي درمان بيماريها و حوادث پرداخت گرديده است بالغ بر 120 ميليارد ريال بوده است. 
منشاء تمامي حوادث از دو حالت خارج نيست ؛ يا حوادث به دليل وجود شرايط ناايمن Unsafe Condition و يا به دليل اعمال ناايمن Unsafe Act افراد و البته گاهي ني تركيبي از اعمال و شرايط ناايمن مي‌باشد كه موجب بروز حادثه مي‌گردد ؛ اما با توجه به رشد روز افزون علوم ايمني و بهداشت و همپايي ساير علوم در جوامع صنعتي و در شرايطي كه امروزه جهت ارزيابي و ارتقاء وضعيت جنبه‌هاب مختلف ايمني و بهداشت و پيشگيري از حوادث وجود دارد ؛ بيش از 100 روش علمي و كاربردي در دسترس مي‌باشد. 
دلايل انتخاب موضوع 
يكي از روشهاي مهم شناسايي خطرات محيط كار ، تجزيه و تحليل ايمني مشاغل با JSA مي‌باشد.اين روش مي‌توانددر راستاي بازآموزي كارگران و آموزش كارگران جديد ، به كارگران ماهر اجازه دهد دانش شغلي خود را دراختيار ديگران بگذارند.قطعاً اگركارگر در مسائل ايمني و تصميم گيريها دخالت داده شود ، مشتاقانه ايمني را به كار خواهد بست.شايد كاري كه كارگر امروزه انجام مي دهد با وظيفة او در ساير روز‌ها متفاوت باشد يا كاريكسان در شرايط فيزيكي و محيطي مختلف صورت پذيرد.بي ترديد يكي از دلايلي كه درگير نمودن كارگر را رد انجام JSA ضروري نموده همين مسئله باشد. 
آناليز ايمني شغلي براي بازنگري روشهاي كاري و شناسايي خطراتي كه ممكن است منجر به حادثه گردد.به كار مي‌رود.همچنين به عنوان مهمترين وسيله براي توصيه روشهاي مناسب انجام كار و رفع يا به حداقل رساندن خطرات محيط كار به شمار مي‌آيد.خطرات ممكن است در مراحل زير مشاهده گردد : 
1- خطراتي كه در مرحله طراحي كارگاه ، ساختمان ، ماشين آلات ، تجهيزات ، ابزارهاي كاري ، ايستگاههاي كاري و فرآيند توليد ناديده گرفته شده‌اند. 
2- خطراتي كه بعد از شروع توليد ممكن است بوجود آيند. 
3- خطراتي كهناشي از تغيير روشهاي كاري يا جابجايي افراد مي‌باشند. 
وقتي كه خطرات شناسايي شدند ، مي‌توان با بهره‌گيري از راه‌حل‌هاي مناسب آنها را كنترل نمود.بعضي از اين راه حل‌ها ممكن است تغييرات فيزيكي باشد (مثل قرار دادن حفاظ روي قسمتاي متحرك ماشين آلات).برخي ديگر ممكن است بصورت تغيير در روشهاي كاري باشد (مثل چيدن ايمن كالا بر روي هم). 
آناليز ايمني شغلي چند مزيت مهم دارد : 
1- آموزش افراد با استفاده از روشهاي ايمن و مؤثر و همچنين ايمن نمودن افراد در برابر خطرات. 
2- مرور روشهاي شغلي بعد از بوجود آمدن حادثه. 
3- راهنمايي افراد تازه‌كار نسبت به شغلشان. 
4- ارائه راهنماييهاي لازم قبل از انجام كارهاي نامنظم و پيچيده. 
آناليز ايمني شغلي ، فرصت فراگيري را براي سرپرست قسمت و كاركنان تأمين مي‌كند.فرمهاي آناليز ايمني شغلي بايستي پس از تكميل در دسترس كاتركناني كه در شغل مورد نظر مشغول فعاليت هستند قرار گيرد و سرپرست قسمت موظف است روشهاي ايمن توصيه شده در آناليز ايمني شغلي را به كاركنان آموزش دهد.كاركنان جديد نيز بايد آموزشهاي لازم را در زمينه استفاده از روشهاي ايمن و مؤثر قرار گيرند ، با خطرات موجود آشنا شوند و احتياطهاي لازم را براي پيشگيري از آسيبها و حوادث به كار گيرند. 
¬ دلايل JSA از ديدگاه ايمني 
- مي‌توان خطرات تهديد كننده اپراتور را شناسايي كرد و با استفاده از آن يك سيستم ايمني را طراحي كرد. 
- مي‌توان يك سطح كلي از ايمني را با يك طراحي خوب تامين كرد. 
- به عنوان دپايه‌اي براي آناليز خطاي انساني در سيستم و يا ارزيابي قابليت اطمينان انسان به كار برد. 
- مي‌توان در تحقيقات حادثه استفاده كرده و با مشخص كردن مراحل خطا از آن براي تعيين روشهاي كنترلي استفاده كرد. 
¬ دلايل JSA از ديدگاه مهندسي صنايع 
- بهبود بهره‌وري 
- تئسعه بهترين متود كاري 
- بهبود كارايي 
- بهبود كيفيت توليد/فرآيند 
¬ دلايل JSA از ديدگاه مهندسي منابع انساني 
- تعيين صلاحيت‌ها 
- تهيه طرحهاي تشويق 
- تعيين نرخ دست مزدها 
- تعيين سطح آموزشها و مهارتهاي مورد نياز 
- سطح مسئوليتها 
¬ دلايل JSA از ديدگاه سنتي 
- تعيين الزامات نيروي كاري براي سطوح مختلف توليد 
- توسعه كمكهاي آموزشهاي گام به گام و ابزارها و تجهيزات مورد نياز براي اين كار 
¬ دلايل JSA از ديدگاه ارگونومي 
- كاهش ريسك جراحات و اختلالات ناشي از تلاش بيش از حد 
- شناسايي مواجهه‌هاي بيش از حد با ريسك فاكتورها 
- كمك به جايگزيني كاركنان معلول و كم توان 
- مديريت محدوديت‌هاي كاري از نظر پزشكي 
- كمك كردن مطابق با قوانين 
- پژوهش نظير توسعه مدلهاي مناسب تر دز – پاسخ و ارزيابي برنامه‌هاي مداخله‌اي 
- موارد متفرقه از قبيل بهبود رفاه كاركنان 
اهداف و فرضيات تحقيق 
● هدف كلي : 
عبارتست از ارزيابي وضعيت مشاغل در کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا با روش JSA و ارائه روشهاي ايمن براي مشاغل مختلف شركت. 
● اهداف ويژه 
* آشنايي با فرايند كار در شركت قالبهاي بزرگ صنعتي سايپا 
* شناسايي خطرات مختلف در محيط كار 
* كشف حركات ، حالات ، فعاليتهاي خطرناك كارگران به طور كلي و گارگران حادثه را به طور خاص 
* تدوين روشهاي كاري ايمن براي مشاغل مختلف 
* مشخص كردن علت و يا عامل يك حادثه بعد از رخ دادن آن 
* افزايش كارايي و اثر بخشي و يا مشخص نمودن روشهاي كاري غلط و فعاليتهاي غير ضروري 
* افزايش مشاركت كارگران در فرآيند ايمن 
* افزايش ارتباط بين مديريت و كاركنان با تكيه بر جنبه‌هاي ايمني و بهداشتي 
* فراهم كردن زمينه افزايش بهره‌‌وري از طريق حذف يا كاهش پتانسيل صدمه رساني و هزينه‌هاي حوادث در هر شغل 
* پياده سازي روش JSA با هدف بستر سازي مناسب جهت استقرار نظام مديريت ايمني و بهداشت 
تعاريف و شرح مفاهيم 
1- ايمني (Safety) 
ايمني درجة فرار از خطر است ، به عبارت ديگر يك مفهوم نسبي است كه بيانگر ميزان ريسك قابل قبول است. 
2- ريسك (Risk) 
ريسك درجة احتمال ضرر و زيان است و عبارت است از احتمال رخداد يك حادثه در شدت و پيامد‌هاي ناشي از حادثه. 
3- خطر (Hazard) 
موقعيت يا منبع بالقوه ايجاد خسارت و يا بيماري ، تخريب اموال ، تخريب محيط كار و يا تركيبي از آنها 
4- خطر (Danger) 
شرايط بالفعل و موجودكه موجب آسيب و صدمه به كاركنان ، وسايل و تجهيزات مي‌شود. 
5- حادثه (Accident) 
يك واقعه برنامه ريزي نشده و بعضاً صدمه رسان و خسارت زااست كه مي‌توان سبب وقفه در انجام فعاليتها شود.معمولاً در 80‌% موارد حادثه در نتيجة اعمال ناايمن و در 20‌% موارد نتيجة شرايط ناايمن مي‌باشد.در واقع حادثه منجر به صدمات مالي و جاني و يا هر دو مي‌گردد و يا منجر به مرگ ، بيماري ، جراحت ، صدمه و يا ساير خسارت مي‌شود. 
6- حادثه ناشي از كار 
عبارت است از حوادثي كه در حين انجام وظيفه براي بيمه شده اتفاق مي‌افتد.مقصود از حين  انجام وظيفه تمام اوقاتي است كه بيمه شده در كارگاه و يا خارج از كارگاه به دستوركارفرما مأمور انجام كار باشد. 
7- رويداد (Incident) 
رويداد عبارت است از يك رخداد يا اتفاق كه منجر به يك حادثه شده و يا پتانسيل منجر شدن به حادثه را داشته است. 
8- شناسايي خطر (Hazard Identification) 
فرآيند شناسايي وجود يك خطر يا عامل زيان آور و تعيين مشخصات آن. 
9- ريسك قابل تحمل (Tlorelable) 
ريسكي كه ميزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان و با در نظر گرفتن الزامات قانوني و خط مشي بهداشتي و ايمني پايين آمده است. 
10- مخاطره سنجي (Risk Accessment) 
فرآيند كلي برآورد اندازة خطر و تصميم گيري در خصوص قابل قبول بودن ان مي‌باشد. 
11- آناليز ايمني شغلي 
ارزيابي يك شغل به منظور شناسايي خطرات موجود و حذف يا محدود كردن آنها 
مروري بر مطالعات گذشته 
JSA يكي از روشهاي پيشگيري از حادثه و آناليز خطر است كه سابقة اجراي آن در كشور‌هاي صنعتي به حدود سالهاي قبل از 1930 مي‌رسد.در داخل كشور چندين كار تحقيقاتي در اجراي روشهاي مختلف شناسايي خطر انجام گرديده است : 
×خانم پروين شفيعي مقدم در سال 78 يك مورد مميزي ايمني در پتروشيمي اراك انجام داده است. 
×آقاي حميد رضا پارسا منش در سال 78 يك مورد آناليز درخت خطا در پترشيمي اراك اجرا نموده است. 
×در سال 79 خانم سراجياصل يك مورد مميزي در شركت شهاب خودرو اجرا نموده است. 
×در سال 81 آقاي رضا نجفي يك مورد آناليز ايمني شغل در شركت امرسان انجام داده است. 
اما در كشورهاي صنعتي و با توجه به قدمت تكنيك آناليز ايمني شغل ، تقريباً صنعتي نيست كه اين روش را پياده نكرده باشد.از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره نمود : 
×صنايع فولاد و راه آهن امريكا در دهه 1930 اين تكنيك را پياده كردند. 
×در سال 1972 M.V Eninger يك برنامه مديريت ايمني و پيشگيري از حوادث تدوين نمود و اين تكنيك را بكار بست. 
× Earl H.Blair در سالهاي 99-95 دو مورد JSA در رابطه با صنايع شيميايي امريكا انجام داده است. 
× Morgan در سالهاي 99-98 اقدام به انجام JSA با هدف انتخاب وسايل حفظت فردي نموده است. 
× شركت LATA در امريكا بطور تخصصي و صرفاً در رابطه با انجام JSA به روشهاي مختلف ، كار مي‌كند و كتابچه‌هايي نيز منتشرنموده است. 
× Diplacido مشاغل موجود در شركت Pico-Energy را آناليز نموده است. 
× George Swartz موارد متعددي JSA در صنايع امريكا انجام داده است. 
لازم به ذكراست كه از آنجايي كه آناليز ايمني شغل بيشتر روشي كاربردي است تا تحقيقاتي ، بنابراين موارد انجام ان در كشور‌هاي صنعتي زياد است و بهمين دليل امكان دسترسي به همه آنها ميسر نمي‌باشد. 
تشكيل گروه و تيم حرفه‌اي JSA 
جهت انجام JSA معولاً وجود دو فرد اساسي اجتناب ناپذير است.يك كارشناس آشنا به آناليز شغل و يك كارگر يا سرپرست ماهر در شغل خودش ، اما بهترين حالت اينست كه مديريت ارشد كميته‌اي از افراد زير را براي انجام پروژة آناليز ايمني شغل معرفي ناميد وسرپرستي گروه نيز به مسئول ايمني و بهداشت واگذار شود : 
- كارشناس بهداشت حرفه‌اي 
- كارشناس ايمني 
- كارشناس مهندسي صنايع 
- كارشناس آتش نشاني 
- سرپرستان توليد 
مجموعة اعضاي اين تيم به همراه كارگر مسئول انجام هر كار ، گروه ايده‌آل جهت آناليز شغل را تشكيل مي‌دهند ونتيجه بسيار كاملي را از آناليز ايمني شغل ارائه خواهند نمود. 
روش ، تكنيك و نحوه اجراي تحقيق 
متخصص منابع انساني يك يا چند نوع از اطلاعات را در ارتباط با آناليز ايمني شغل جمع ‌آوري مي‌كند: 
1- فعاليتهاي كار 
2- رفتارهاي انساني 
3- ماشين‌آلات ، وسايل ، تجهيزات و ابزار كمكي كار 
4- استانداردهاي اجراي كار 
5- محتواي شغل 
6- نيازهاي انساني 
گام‌هاي آناليز ايمني شغلي 
شش گام براي اجراي آناليز شغلي وجو دارد : 
گام نخست : تصميم بگيريد چگونه مي‌خواهيد از اطلاعات استفاده كنيد ، چرا كه اين امر چگونگي جمع آوري داده‌ها را مشخص مي‌كند. 
گام دوم : اطلاعات زمينه‌اي مرتبط نظير چارت سازماني[1] ، چارت فرآيند كار[2] و شرح شغل را مرور كنيد.
گام سوم : شغل‌ها (وضعيت‌هاي) شاخص را انتخاب كنيد.چرا؟ 
گام چهارم : بطور دقيق شغل را با جمع آوري داده‌هاي فعاليت‌هاي شغل ، رفتارهاي مورد نياز كارگر ، شرايط كار ويژگيها و تواناييهاي انساني مورد نياز براي انجام شغل آناليز كنيد. 
گام پنجم : با كارگري كه شغل را انجام مي‌دهد و نزديكترين سرپرست او ، اطلاعات بدست آمده از آناليز شغل را مورد بررسي قرار دهيد. 
گام ششم : براي هر شغل ، شرح شغل و ويژگي‌هاي شغل را بنويسيد. 
صفحه اطلاعات آناليز ايمني شغل 
عنوان شغل ..................................                                      تاريخ .............................. 
كد شغل .....................................                                       سازمان ............................ 
عنوان سرپرست ...........................                           ساعت كار .... صبح تا ..... بعد از ظهر 
نام آناليز كننده شغل ........................... 
1- هدف كلي شغل جيست ؟ 
2- چنانچه شاغل ديگران را سرپرستي مي‌كند آنها را با عنوان شغل ليست كنيد.چنانچه بيشتر از يك شاغل با عنوان مشابه وجود دارد آنها را در پرانتز با يك عدد متمايز كنيد. 
3- فعاليت‌هايي كه بخشي از وظايف سرپرستي شاغل هستند را بررسي كنيد : 
- آموزش                                     - ارزيابي اجراء 
- بازرسي كار                              - مشاوره و يا رهبري 
- ساير موارد (شرح دهيد) 
4- نوع و حدود دسترسي قابل قبول شاغل را شرح دهيد. 
5- وظايف شغل : به طور خلاصه شرح دهيد كه شاغل چه كاري انجام مي‌دهد و در صورت امكان چگونه آنرا انجام مي‌دهد.اين وضايف شامل تقسيم بندي زير است : 
1-5 : وظايف روزانه (آنهايي كه روزانه انجام مي‌شود) 
2-5 : وظايف دوره‌اي (آنهايي كه به صورت هفتگي ، ماهيانه ، فصلي يا در فواصل مشخص انجام مي‌شوند) 
3-5 : وظايفي كه در فواصل نامشخص انجام مي‌شوند. 
6- آيا وظايف اجرايي غير ضروري كه شاغل مورد ملاحظه قرار مي‌دهد وجود دارد؟اگر چنين است توضيح دهيد. 
7- آيا وظايف اجرايي شاغل به طور واضح شرح شغل را شامل نمي‌شود؟اگر چنين است توضيح دهيد؟ 
8- آموزش : جعبه ابزاري كه آموزش مورد نياز شغل را نشان مي‌دهد بررسي كنيد. 
- آموزش رسمي مورد نياز نيست. 
- ديپلم دبيرستان (يا معادل) 
- مدرك 4 ساله دانشگاهي (يا معادل) شرح دهيد. 
- مدرك دو ساله دانشگاهي (يا معادل) 
- مدرك فني و حرفه‌اي (توضيح دهيد) 
- فارغ التحصيلي كار با درجه پيشرفته 
9- تجربه : ميزان تجربه براي انجام كار را بررسي كنيد. 
- لازم نيست.                                       - كمتر از يك ماه 
- يك تا 6 ماه                                      - 6 ماه تا يك سال 
- يك تا 3 سال                                    - 3 تا 5 سال 
- 5 تا 10 سال                                      - بيشتر از 10 سال 
10- موقعيت : موقعيت محيطي شغل را بررسي كنيد و در صورت لزوم به طور خلاصه توضيح دهيد. 
- بيرون                                                           - داخل 
- زير زمين                                                      - معدن 
- پستي و بلندي                                               - ساير موارد را توضيح دهيد. 
11- شرايط محيطي : شرايط نامطلوب پيدا شده در شغل را بررسي كنيد و فراواني آنرا يادداشت كنيد.(بندرت ، گاهگاهي ، پيوسته و غيره) 
- كثيفي                                                - گرما 
- صدا                                                   - بوها 
- ارتعاش                                               - تاريكي يا روشنايي ضعيف 
- گرد و غبار                                           - سرما 
- فيوم‌ها                                                - رطوبت 
- تغييرات ناگهاني                                    - ساير موارد (توضيح دهيد) 
12- ايمني و بهداشت : شرايط نامطلوب ايمني و بهداشتي را بررسي كنيد و كدام يك توسط شاغل بايد رعايت شود و چگونگي مواجهه با آن را شرح دهيد: 
- بهسازي محيط كار                                  - خطرات مكانيكي 
- مواد منفجره                                           - خطرات الكتريكي 
- خطرات ناشي از حريق                               - تابش 
- ساير موارد (توضيح دهيد) 
13- ماشين آلات ، وسايل ، تجهيزات و ابزار كمكي كار : به طور خلاصه شرح دهيد كه شاغل با چه ماشين آلات ، وسايل ، تجهيزات و ابزار كمكي كار به طور مشخص كار مي‌كند؟ 
14- آيا معيارهاي كار به طور واضح ثبت شده‌اند (خطاهاي مجاز ، زمان مورد نياز براي اجراي وظيفه خاص و غيره؟) آنها چه چيز‌هايي هستند؟ 
15- آيا ويژگيهاي فردي مورد نياز براي شغل وجود دارند؟(مانند توانايهاي طبيعي ، ويژگيهاي جسمي ، كيفيتهاي فردي و غيره) 
16- آيا مشكلات استثنايي كه شاغل ممكن است با آنها در اجراي شغل تحت شرايط نرمال مواجهه شود ، وجود دارند؟اگر چنين است شرح دهيد. 
17- نتايج اجراي كامل شغل را شرح دهيد. 
18- اشتباه (خطاي) شديد در اين شغل چيست؟چه كسي يا چه چيزي تحت تاثر خطاهايي كه شاغل انجام مي‌دهد قرار گيرد؟ 
19- يك شاغل موفق ، انتظار دارد كه به چه شغلي ارتقاء يابد؟ 
شرح شغل فهرستي است از : 
- آنچه كه كارگر انجام مي‌دهد. 
- چگونگي انجام شغل 
- شرايط كاري شغل 
از اين اطلاعات براي نوشتن ويژگي‌هاي شغل استفاده مي‌كنيم.هيچ فرمت استانداردي براي نوشتن شرح شغل وجود ندارد و در بيشتر موارد شامل مراحل زير است : 
1-    شناسايي شغل 
2-    خلاصه شغل 
3-    مسئوليتها و وظايف 
ضرورت اجراي آناليز ايمني شغلي 
يكي از مهمترين اهداف اجراي مطالعه آناليز ايمني شغلي ، يافن رويكرد‌هاي اثر بخش و كارا در زمينه ادغام عنصر انساني با طراحي و عمليات در راستاي دستيابي به سطوح بالاتر در زمينه ايمني ، قابليت اطمينان ، بهره‌وري ، قابليت دسترسي و نگهداشت پذيري است.هر چند كه مي‌توان آناليز ايمني شغلي را به دنبال يك افزايش معني‌دار در نرخ حوادث و بيماريها اجرا كرد.ولي بايستي در كل آناليز به صورت پيشگيرانه اجرا گردد.در همين راستا شناسايي خطرات و به كارگيري اقدامات پيشگيرنده در مراحل طراحي و سازماندهي كار الزامي خواهد شد.بنابراين فرآيند آناليز ايمني شغلي مي‌تواند در مراحل طراحي ، ارزيابي طراحي سيستم و بروز هر گونه مشكل در زمينه تعامل انسان – ماشين مورد استفاده قرار گيرد.به اين ترتيب ممكن است آناليز ايمني شغلي توسط طراحان ، ارزيابي كنندگان ، مديران ، واحدهاي عملياتي و ... انجام گيرد.ذكر اين نكته الزامي است كه آناليز ايمني شغلي بررسي شغل است نه شخصي شغل را انجام مي‌دهد. 
آناليز ايمني شغلي 
خلاصه JSA مترادف است با Job Safety Analaysis كه يكي از روشهاي پيشگيري از حادثه و آناليز خطر است.اينروش مهمترين ابزار مديريتي موجود  است كه به حذف خطرات و كاهش جراحات و حوادث محيط كار كمك مي‌كند.همچنين JSA با شناسايي خطاها در فرآيند‌ها توليد ، بهره‌وري را افزايش دهد.فرمهاي تكميل شده JSA مي‌تواند جهت بازآموزي كارگران و آموزش كارگران جديد و بررسي علل حوادث اتفاق افتاده استفاده شود. 
مهمتر از همه اينكه JSA به كارگان اجازه مي‌دهد در اين فرآيند درگير شوند و دانش شغلي‌شان را در اختيار ديگران بگذارند.در اين روش ابتدا نوع كاري كه يك كارگر انجام مي‌دهد بايد كاملاً درك شود و به صورت مكتوب ثبت گردد.در واقع مجريان JSA بايد خط توليد ، پروسه‌ها ، مشاغل و ... را در يك محيط صنعتي بشناسند. 
لذا بررسي دقيق و مقدماتي قدم اول است.شايد كاري كه كارگر امروز انجام مي‌دهد ، با وظيفه او در ساير روزها متفاوت باشد و يا كار يكسان در شرايط فيزيكي و محيطي مختلف صورت پذيرد.شايد يكي از دلايلي كه در گير نمودن كارگر را در انجام پروسه ضروري نموده است ، همين مسئله باشد.در كل JSA عبارتست از تكنيكي كه جهت باز نگري روشهاي كار و شفاف نمودن آنها و شناسايي خطراتي كه ممكن است در Layout كارگاه و طراحي ابزارها ، ايستگاه‌هاي كاري و فرآيندها از نظر دور مانده يا پس از شروع كار در اثر محصول توليد شده پديد آمده و يا ناشي از تغيير روش كار يا پرسنل هستند ، به كار مي‌رود. 
روشهاي مختلف اجراي JSA 
چهار روش جهت آناليز ايمني شغلي وجو دارد كه از نظر ارزش و تقدم انتخاب به ترتيب عبارتند از : 
1- روش مشاهده يك به يك            One – On – One Observation Method 
2- روش گفتمان گروهي                            The Group Discussion Method 
3- روش يادآوري ، ثبت ، بررسي                       The recall & Check Method 
4- روش غير حضوري                                             The Absentee Method 
اولين روش يا مشاهده يك به يك ، كاملترين روشها است و در اين پروژه از اين روش استفاده شده است.در روش بحث گروهي ، كارگران و سرپرستان بهمراه مجري آناليز صرفاً به صورت تئوري مشاغل را مورد بررسي قرار مي‌دهند. 
در روش يادآوري ، ثبت ، بررسي معمولاً مجري يا سرپرست كارآزموده با توجه به معلومات شغلي‌اش و تنها با تكيه بر حافظه و تخيل ، فعاليتي را تجزيه مي‌كند بدون آنكه از نزديك وارد عمل شود با ديگر سرپرستان و كارگران ، يافته‌هاي خود را به شور و بازنگري مي‌گذارد. 
و اما در حالت آخر كه بدترين و كم ارزش‌ترين حالت ممكن است مجري يا يك سرپرست در محلي خارج از محيط كار و فعاليت مورد نظر ، با تكيه بر تجربيات صرف خودش اقدام به تجزيه و تحليل شغل مي‌نمايد. 
ليست مرجع مشاغل و فعاليتها 
در آغاز فرآيند آناليز ايمني شغل لازم است كه ليستي از مشاغل و فعاليتهاي مختلف تهيه شود كه اصطلاحاً آنرا ليست مرجع يا اصلي گويند.اين لسيت سنگ بناي JSA مي‌باشد چرا كه بكار تجزيه و تحليل مشاغل ، جهت و سمت و سو مي‌دهد و كار را هماهنگ مي‌نمايد.اين ليست مشخص مي‌كند كه چه مشاغل و فعاليتهايي آناليز شده است.جهت چنين ليستي لازم است با مديران و سرپرستان هر واحد مصاحبه شود و برگه‌هاي شرح شغل و وظايف افراد بدقت بررسي گردد. 
اين ليست از سه ستون اصلي تشكيل مي‌شود.ستون اول محل درج رديف ، ستون دوم جهت درج يك كد اختصاري و ستون سوم محل ثبت دقيق شغل و فعاليت شناسايي شده است.معمولا ً كد گذاري مي‌تواند براساس حروف اختصاري نام شركت ، واحد مربوطه و يك عدد باشد.اين ليست بايد تحت كنترل باشد و مرتباً مورد بازنگري قرار گيرد چرا كه برخي شغلها مي‌تواند حذف يا اضافه شوند. 
جدول اصلي آناليزايمني شغلي 
فرم انجام JSA كه به نام جدول آنالیز ايمني شغل ناميده مي‌شود از سه ستون اصلي تشكيل شده است.در ستون اول سمت راست مراحل تشكيل دهنده كار يا فعاليتها (Task) با همين تركيبي كه صورت مي‌گيرند نوشته مي‌شوند. 
جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                  کارخانه : 
بررسی کننده شغل :                                       تاریخ اجراء : 
سالن :                                                        نام شغل : 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 



در ستون وسط تمامي خطرات شرح داده مي‌شوند.چه آنها كه در ارتباط با محيط ، تجهيزات و مواد مي‌باشند و چه آنها كه در ارتباط با محيط ، تجهيزات و مواد مي‌باشند و چه آنها كه به روش كار مربوط هستند.ستون سمت چپ جدول محل درج روشهاي ايمن توصيه شده است كه جهت كنترل خطرات يا حذف آنها بايد به كار بسته شوند. 
علاوه بر اين سه ستون هر فرم JSA بايد در بر گيرنده يكسري اطلاعات نيز باشد كه شامل : 
- شماره JSA كه از ليست مرجع گرفته مي‌شود. 
- عنوان JSA كه بايد دقيقاً مطابق با ليست مرجع باشد. 
- انجام دهنده JSA 
- تاييد كننده JSA 
- قسمت و بخشي كه شغل در آنجا انجام مي‌شود. 
- تاريخ انجام آناليز 
- ليست لوازم حفاظت فردي كه جهت انجام شغل مورد نياز است. 
در كل هر JSA و تكميل جدول اصلي آن از چهار مرحله تشكيل مي‌شود: 
1- انتخاب شغل 
2- مشاهده شغل و شكستن آن به مراحل پش سر هم 
3- شناسايي خطرات موجود در هر مرحله 
4- توصيه اقدامات پيشگيرانه و راههاي حذف خطرات 
موارد مهم در رابطه با كارگر كه هنگام آناليز ايمني بايد مدنظر قرار بگيرد: 
1- آموز ش مورد نياز 
2- استعداد توانايي 
3- روحيات 
4- علايق 
5- نيازهاي جسمي 
6- شرايط محيطي 
7- قدرت شاغل 
8- استانداردهاي اجرا 
9- شرايط كار 
10- ويژگيهاي شغل 
مراحل انجام آناليز ايمني شغلي 
1- انتخاب مشاغل و اولويت بندي جهت آناليز 
قبل از هر چيز بايد دانست كه شغل به چه مفهومي است؟شغل عبارتست از يك سري مراحل پش سر هم كه به اتفاق يك هدف كاري را تامين مي‌نمايد. 
شغلهايي جهت انجام JSA مناسبند كه معمولاً زير نظر يك سرپرست انجام مي‌شود.مشاغل نبايد به طور اتفاقي انتخاب شوند.مشاغلي كه سابقه بروز حوادث بدتري را دارند و يا به نظر خطرناك‌تر مي‌رسند در اولويت قرار دارند.در واقع تعيين اولويت‌هاي موجود در بين مشاغل نكته اساسي و مهم در برنامه پيشگيري از حوادث هر شركت يا سازمان مي‌باشد.در حالت ايده‌آل براي تمام مشاغل بايد JSA انجام شود.اما در خصوص انتخاب مشاغل و ترتيب انجام آناليز آنها بايد از سوي تيم انجام JSA مد‌نظر قرار گيرد: 
ç ضريب تكرار حوادث : شغلي كه تعداد حوادث بيشتري در آن رخ مي‌دهد در اولويت اول انجام JSA قرار دارد. 
ç ضريب شدت حوادث : مشاغلي كه در آنها شدت حوادث زياد است و منجر به از كار افتادگي مي‌شوند در اولويت دوم قرار دارند (جراحات منجر به از كار افتادگي دائم يا موقت) 
اولويت بعدي به ترتيب با مشاغل زير است : 
- مشاغلي كه پتانسيل بروز حوادث و بيماريهاي خطرناك را دارند 
- مشاغل جديد (مشاغلي كه براي اولين بار ايجاد شده‌اند) 
- كارهاي غير روتين و موردي 
- مشاغل بازنگري شده 
- مشاغلي كه در آنها يك شبه حادثه اتفاق افتاده است. 
نكته بسيار مهم كه به هر حال JSA بايد قبل از بروز حادثه يا شبه حادثه انجام شود و گرنه مجبور خواهيم بود آنرا به عنوان بخشي از بررسي يك حادثه اتفاق افتاده ، به كار گيريم. 
2- مشاهده شغل و تجزيه آن به مراحل پشت سر هم 
پس از انتخاب شغل بايد آنرا به مراحل پش سر هم تجزيه كرد.بهترين فرد يك كارگر با تجربه يا سرپرست همان كارگر است.البته بايد به كارگر يادآوري شود كه دليل انتخاب او صرفاً تجربه او بوده است و نه كشف نقايص او.هيچ كارگري همكاري نخواهد كرد مگر اينكه بداند هدف از انجام JSA چيست.(هدف ، حذف يا كاهش خطراتي است كه سلامت كارگر را تهديد مي‌كند)پس بهتر است يك JSA تكميل شده را به او نشان داد.نبايد فراموش كرد كه هر كاري يك نقطه شروع و يك نقطه پايان داشته باشد.در تقسيم يا شكستن شغل به مراحل پشت سر هم بايد از دو اشتباه رايج زير خودداري گردد: 
1- بيش از حد وارد جزئيات شدن كه منجر به تعداد زيادي از مراحل غير ضروري مي‌گردد. 
2- وارد جزئيات نشدن و شغل ر به صورت كلي تقسيم كردن كه موجب عدم توجه به مراحل اصلي شغل مي‌گردد.بايد دقت شود كه در مراحل تجزيه و تحليل ، آنچه انجام مي‌شود ثبت گردد نه اينكه چطور انجام مي شود. 
شناسايي خطرات موجود در هر مرحله حوادث به دو دليل اتفاق مي‌افتد : اعمال ناايمن ، شرايط ناايمن 
پس براي شناسايي خطرات بايد روي اين دو گروه متمركز شد.بخشي از يافته‌ها از طريق مشاهده خواهد بود و برخي نيز از چك ليست هاي ويژه اين كار استخراج مي‌شوند. 
- اعمال ناايمن : عبارتست از انجام هر نوع كاري توسط يك يا چند كارگر به شكلي كه احتمال بروز يك حادثه را افزايش دهد. 
- شرايط ناايمن : در واقع عبارتست از تمامي حالات ممكني كه يك كارگر احتمال دارد در معرض انواع خطرات  فيزيكي ، شيميايي ، ارگونوميكي ، مكانيكي و ... قرار بگيرد ، بدون آنكه خودش امكان پيشگيري از اين مواجهه را داشته باشد. 
3- چك ليست شناسايي خطرات 
پس از ثبت مراحل اصلي هر كار ، بايد تمامي خطرات مربوط به هر مرحله را شناسايي و يادداشت نمود.براي انجام اين كار باز هم تجارب گذشته مفيد است.همچنين بررسي برگه‌هاي كمكهاي اوليه و نيز فرمهاي ثبت و بررسي حادثه خالي از فايده نخواهد بود. 
قدم بعدي شناسايي ساير خطرات است.چه آنهايي كه توس محيط ايجاد مي‌شوند (وجود گازهاي خطرناك در هواي محيط كار) و يا انهايي كه به روش كار وابسته‌اند(بلند كردن و حمل بارهاي سنگين)خطراتي كه ناشي از فعاليتهاي انجام شده در ايستگاههاي مجاور هستند(نظير خيرگي ناشي از قوس الكتريكي جوشكاري در ايستگاه مجاور) بايد مطرح شوند.چرا كه هدف اين است كه در نهايت مراحل و كلاً شغلهاي موجود ايمن و قابل اجرا شوند. 
بدين منظور از چك ليست شناسايي خطر استفاده مي‌شود و راجع به هر كار و مراحل ان بايد به سؤالاتي پاسخ داده شود ، مثلاً : 
- آيا خطر برخورد بدن به چيزي و يا تصادم با جسمي وجود دارد؟ 
- آيا احتمال گير كردن و يا افتادن داخل چيزي وجود دارد؟ 
- آيا احتمال لغزيدن و سر خوردن هست؟ 
- آيا احتمال زمين خوردن و يا سقوط از ارتفاع وجود دارد؟ 
- آيا احتمال وارد آمدن فشار به مهره‌ها در اثر بلند كردن ، هل دادن ، كشيدن قطعه بار و ... هست؟ 
- آيا شرايط حاكم بد محيط كار را تهديد مي‌كند(از نظر وجود گرد و غبار ، دود ، دمه جوشكاري)؟ 
- آيا خطر برق گرفتگي و حريق وجود دارد؟ 
و با توجه به طبيعت صنعت و مشاغل JSA لازم به يادآوري است كه طراحي اين چك ليست توسط تيم موجود انجام مي‌شود.حسن چك ليست به اين است كه كمك مي‌كند چيزي از نظر دور نماند.به هر حال در طراحي چك ليست خطرات به ويژگيهايي چون ارتفاع ، پستي و بلندي سطوح ، وضع هوا و شرايط جوي و ... بايد توجه گردد.واقعيت و مؤثر بودن JSA منوط به مشاخده مستقيم شغل است و لذا شايد لازم باشد جهت شناسايي كامل خطرات يك شغل را چند بار ديد و مرور كرد. 
تمامي خطرات شناسايي شده موجود در ماشين و يا ناشي از كار نوشته مي‌شود.در ستون دوم JSA بايد با دقت نوع حادثه و عامل مربوطه نوشته شود مثلاً : افتادن كپسول آتش خاموش كن روي پا.در پايان مجدداً با كارگر مربوطه و يا ساير كارگران با تجربه خطرات شناسايي شده مرور مي‌شود تا نظرات تازه احتمالي آنها مورد استفاده قرار گيرد.اين گفتگو و مشاهده چند باره شغل منجر به تهيه ليست معولي از خطرات و حوادث احتمالي خواهد شد. 
4- ارائه راههاي كنترل و حذف خطرات 
مرحله نهايي JSA پيشنهاد راه‌حل‌هاي عملي و ممكن جهت حذف و يا كنترل خطرات شناسايي شده مي‌باشد. 
اين راه‌حلها در واقع راهكارهاي كارشناسانه و تخصصي هستند كه از سوي متخصصين ايمني و فني ارائه خواهد شد.ممكن است بيش از يك راه‌حل براي هر مورد پيدا شود اما بهترين راه كنترل خطر آن است كه به راحتي و با حداكثر كارايي قابل اجرا باشد.بايد به خاطر داشت كه برخي راه‌حلها مشكل خاصي را حل مي‌كنند اما موجب بروز خطرات جديدي براي همان مرحله يا ساير مراحل مي‌گردد.اذا مجدداً لازم است در پايان اين مرحله با فرد كارگر گفتگو كرد و از نظرات و پيشنهادات او استفاده نمود. 
روشهاي كلي در برخورد با خطرات مي‌توان يكي از حالات زير باشد: 
1- حذف خطر از طريق : 
1-1 : حذف فعاليت (‌Task) يا مواد خطرناك 
2-1 : جايگزيني يك ماده كم خطرتر 
3-1 : به كار بردن يك روش جديد 
4-1 : اصلاح روش موجود 
5-1 : بهبود شرايط محيطي (تهويه ، نور ، ....) 
6-1 : اصلاح يا جايگزيني ابزار آلات و تجهيزات 
2- محدود سازي خطر به كمك روشهايي چون : 
1-2 : محصور كردن 
2-2 : حفاظ گذاري 
3-2 : سيستمهاي Redundancv 
3- باز نگري روشهاي كار نظير : 
1-3 : ادغام مراحل 
2-3 : اصلاح مراحل خطرناك 
3-3 : تغيير توالي مراحل 
4-3 : اضافه نمودن مراحل انجام كار 
4- استفاده از وسايل حفاظتي شامل : 
1-4 : Safety Devices 
2-4 : Fail – Safe Devices 
3-4 : Safety Locks 
4-4 : Minor Loss Acceptance 
5-4 : Warnings 
6-4 : Monitors 
5-كاهش ميزان تماس افراد از طريق : 
1-5 : كاهش تعداد دفعات مواجهه با خطر 
2-5 : چرخشي نمودن كار 
3-5 : افزايش تعداد استراحتهاي بين كار 
4-5 : استفاده از وسايل حفاظت فردي 
5-5 : استقرار تجهيزات ايمني اضطراري 
5- پيگيري و نظارت 
مسئول قسمت بايد پيگيري نمايد كه آيا كاركنان از روشهاي ايمن توصيه شده پيروي مي‌كنند يا نه؟سرپرست قسمت قبل از پيگيري بايد آناليز ايمني مربوط به شغل مورد نظر را مرور نمايد تا اطلاعات كافي در مورد آن بدست آورد. 
در اين روش ابتدا لازم است نوع كاريكه كارگر انجام مي‌دهد كاملاً درك شود و به صورت مكتوب ثبت گردد.در تجزيه و تحليل ايمني شغلي با كلمات و عبارات خاصي سروكار داريم كه بايد از هم متمايز شوند.يكي از اين كلمات كليدي Job است كه به شغل در معني عام يا بعبارتي به حرفه بر‌مي‌گردد.مثلاً مشاغلي نظير پرسكار ، جوشكار و .... هر يك از افراد با اين حرفه‌ها ، كارها و وظايف مختلفي را در رابطه با شغلشان ممكن است انجام دهند ، مثلاً برقكار ممكن است سيم كشي كند ، لامپ را تعويض كند و ....هر يك از اين فعاليتها و وظايف را اصطلاحاً Task گويند.اما هر يك از اين فعاليتها نيز از مراحلي تشكيل شده‌اند مثلاً جهت تعويض يك لامپ سوخته ، برقكار رويچهار پايه مي‌ايستد ، لامپ را مي‌چرخاند تا از سرپيچ خارج شود و .... ، به هر يك از اين مراحل Step مي‌گويند. 

تهيه استاندارد هاي آيين نامه كار ايمن Safe Operating Procedures         
در پايان پس از تكميل جدول JSA مي‌توان مطالب بدست آمده را استخراج و تحت عنوان روش يا آيين نامه كار ايمن تدوين نمود.اين آيين نامه كار ايمن در اختيار اپراتورها قرار مي‌گيرد و همچنين جهت آموزش پرسنل جديد استفاده مي‌شود.مواردي كه مي‌تواند در اين اين روشهاي كاري ايمن لحاظ شود عبارتست از : 
1- عنوان 
2- هدف 
3- دامنه كاربرد 
4- افراد مسؤل 
5- شرح فعاليت 
6- خطرات موجود در نحوه انجام كار و محيط 
7- وسايل حفاظت فردي مورد نياز 
8- آموزشهاي لازم 
9- اندازه‌گيري‌ها و معاينات شغلي 
كليه مدارك و اطلاعات مربوط به آناليز ايمني شغلي بايد در يك پرونده جداگانه بايگاني شوند تا كاركنان به آساني به آنها دسترسي داشته باشند.همچنين لازم است فهرستي از مشاغل تهيه شود و در دسترس كاركنان قرار گيرد. 

هشدارهاي ايمني و بهداشت 
باز نگري و اصلاح آناليز هاي انجام شده 
معمولاً بعد از به كار بستن يافته‌هاي حاصل از انجام JSA بايد مجدداً شغل را كنترل كرد و ميزان اثربخشي اصلاحات را بررسي نمود اما بطور معمول هر سال يكبار آناليزها مورد بررسي و تجديد نظر قرار مي‌گيرند.ضمناً بايد بعد از وقوع هر حادثه يا شبه حادثه تغيير ماشين آلات و مواد – تغيير ساعات كاري و نوع محصول و روش توليد و ... آناليز هاي مربوطه مورد بازنگري قرار گيرند. 
وسايل مورد نياز و نحوه انجام آناليز ايمني شغلي 
مهمترين وسايل لازم جهت انجام JSA ، كاغذ جهت تهية فرمها و چك ليستهاي مورد نياز و قلم مي‌باشد.جهت مطالعة دقيقتر وجود كورنومتر ، صداسنج ، نور سنج و دتكتور متناسب با نوع آلاينده موجود بسيار مفيد مي‌باشد.جهت بررسيهاي دقيق آزمايشگاهي و مرور چند بارة هر فعاليت مي‌توان از دوربين ويدئويي و عكاسي نيز استفاده نمود. 
براي انجام JSA نياز به فرم مخصوص آن مي‌باشد ، كه در قسمت بالاي اين فرم بايد اطلاعات زير درج گردد : 
♣ شماره JSA 
♣ قسمت يا كارگاهي كه شغل در آنجا انجام مي‌شود. 
♣ نام شغل 
♣ بررسي كننده شغل JSA 
♣ تاريخ انجام آناليز 
♣ تاريخ بازبيني 
با توجه به نظر مجري و شرايط هر سازمان ممكن است بند‌هايي به اين موارد اضافه و يا از آنها حذف گردند.
آئين نامه ليفتراك 
هدف : 
هدف از تدوين اين آئين نامه كار ايمن توصيف فعاليتهاي مربوط به كار با ليفتراك مي‌باشد به نحوي كه نقاط و فعاليتهاي خطرناك را مشخص نموده و ايجاد شرايط و محيط كار ايمن را از يك طرف و حفاظت پرسنل مواد تجهيزات مربوطه را از سوي ديگر تضمين نمايد. 
افراد مسئول : 
الف) مديريت ارشد مسئوليت حسن اجراي اين روش كار ايمن را به عهده دارد. 
ب) سرپرست راننده ليفتراك در موارد زير مسئول است : 
1- راننده ليفتراك از وجود اين روش مطلع و با محتواي آن كاملاً آشنا باشد و آموزشهاي لازم را ببنيد. 
2- راننده ليفتراك همواره مطابق با اين روش كار ايمن انجام وظيفه نمايد. 
ج) راننده ليفتراك در مورد فراگيري و اجراي اين روش كار ايمن به نحوه احسن مسئوليت دارد. 
د) مسئول ايمني و بهداشت مسئوليت نظارت بر اجراي دقيق اين روش كار را عهده دار مي‌باشد. 
دامنه كاربرد : 
هر جا كه جهت جابجايي بار از ليفتراك استفاده شود اين روش كار ايمن كاربرد دارد. 
روش كار : 
تقريباً تمامي فعاليتهاي تخليه مواد اوليه كه به صورت پالت شده وارد صنايع مي‌شوند توسط ليفتراك صورت مي‌گيرد.همچنين تغذيه مواد اوليه بسياري از قسمتهاي خط توليد توسط ليفتراك انجام مي‌شود.روا كلي كار اين است كه ليفتراك از جهت مناسب به تريلر ، كاميون و يا پالت و قفسه اقلام اوليه داخل انبار نزديك مي‌شود.شاخك‌ها را تا زير بالاترين پالت موجود بلند مي‌كند و سپس به جلو مي‌راند تا شاخك‌ها كاملاً زير پالت قرار گيرند بهد شاخك‌ها را كمي بلند كرده و به عقب مي‌راند.بار را تا حد ممكن پايين آورده و به طرف مقصد نهايي (انبار يا خط توليد)‌ حركت مي‌كند. 
وسايل حفاظت فردي لازم : 
-        لباس كار 
-        كفش ايمني 
-        كلاه ايمني 
-        دستكش مناسب 
آموزشهاي لازم : 
1-    روش صحيح انجام كار 
2-    روش استفاده و نگهداري از وسايل حفاظت فردي 
3-    چگونگي واكنش در شرايط اضطراري 
4-    ايمني كار با ليفتراك 
اندازه گيريها و معاينات شغلي : 
1-اندازه گيري ميزان آلاينده‌هاي خروجي از ليفتراك 
2- معاينات و آزمايشات روتين شغلي 
هشدارها : 
1- مراقب ساير خودروها و افراد و تجهيزات باشيد. 
2- هميشه سرعت مطمئنه را رعايت كنيد. 
3- از سوار كردن افراد روي ليفتراك خودداري كنيد. 
4- از توقف ليفتراك روشن در محيط‌هاي سر بسته خ.دداري كنيد. 
5- قبل از شروع به كار روزانه از سالم بودن چراغها ، بوق ، آينه ، ترمز‌ها و ... مطمئن شويد. 
خطرات موجود در نحوه انجام كار و محيط : 
1- برخورد به ساير وسايل نقليه حين تخليه تريلر : 
- نصب علائم هشدار دهنده حين تخليه و بارگيري در محل مناسب و به شكلي كه ديد كافي داشته باشد.
2- سرخوردن و سقوط قطعات روي پالت خصوصاً حين حركت در سراشيبي : 
- بازرسي گير و بند و وضعيت استقرار پال روي شاخك‌ها 
- رعايت دائمي سرعت مطمئنه تا نياز به توقف‌هاي شديد نباشد. 
- حركت در سراشيبي‌ها با دنده عقب 
3- عدم كنترل و ديد كافي حين حركت به سمت عقب و برخورد به موانع اطراف 
- تجهيز ليفتراك با آئينه بغل 
- نصب آئينه محدب در طول مسير عبور ليفتراك داخل سازمان ، در گوشه‌ها و پيچها 
4- برخورد به اطراف و پرسنل و ... به دليل عدم آگاهي افراد و محدوديت كنترل راننده حين حركت با دنده عقب : 
- تجهيز ليفتراك به آئينه ، چراغ و آژير دنده عقب 
5- برخورد به اطراف و موانع اطراف به دليل نقص فني ترمز‌ها و لاستيك‌ها و ساير تجهيزات ليفتراك : 
- رعايت سرعت مطمئنه 
- بازرسي روزانه ليفتراك 
6- برخورد ليفتراك به موانع و پرسنل به دليل شلوغي مسير و عدم ديد كافي و ... 
- تجهيز ليفتراك به چراغ جلو و چراغ دنده عقب 
- تفكيك مسير عبور ليفتراك و وسايل نقليه ، محل عبور پرسنل و محل انبار اقلام مختلف توسط خط كشي‌هاي با رنگ مشخص 
- جلوگيري از چيدن و انبار محصول و مواد اوليه و ... در محوطه عمومي (در موارد خاص نيز هر چه سريعتر جابجايي صورت گيرد). 

JSA Hazard Identification Checklist 
نام سالن :                                               ايستگاه يا پروسه كاري : 
تاريخ انجام : 
Environmental Conditions 
بلي 
خير 
آيا صنايع خطرناك وجود دارد؟ 


آيا كارگر با سرماي بيش از حد مواجهه است؟ 


آيا احتمال قرار گرفتن در معرض بادهاي شديد ، باران يا رعد و برق وجود دارد؟ 


آيا تهويه ، خصوصاً در محل‌هايي كه گرد و غبار ، ميست و بخار ايجاد مي‌شود ، كافيست؟ 


آيا سر و صداي خطرناك به شكلي كه شنوايي را تهديد كند ، احساس مي‌شود؟ 


آيا سر و صدا مانع از ارتباط كارگر با سايرين و شنيدن اعلان‌ها و اصوات هشداري مي‌شود؟ 


آيا ارتعاش در تمام يا قسمتي از بدن وجود دارد؟ 


آيا ميزان روشنايي محل كافيست؟ 


آيا نور خيره كننده وجود ندارد؟ 


آبا كارگر در معرض تماس با گازها و بخارات سمي ، گرد و غبار ، فيوم و فيبرهاي زيان آور قرار دارد؟ 


Work Station Design 
آيا ماشين‌آلات و تجهيزات به شكلي قرار گرفته‌اند كه اپراتور بدون اينكه در معرض خطر ساير ماشين‌ها و تجهيزات قرار گيرد ، فضاي كافي براي كار داشته باشد؟ 


آيا فضاي كافي براي تعمير و نگهداري وجود دارد؟ 


آيا جريان كار به شكل مناسبي سازماندهي شده است؟ 


آيا فضاي كافي براي كارهاي تمام شده ، نيمه تمام ، مواد اوليه و ضايعات وجود دارد؟ 


آيا ابزارها به شكلي انبار و نگهداري مي‌شوند كه با كار تداخل ننمايند و خطري ايجاد نكنند؟ 


آيا صندلي‌ها و ساير اجزاي پست كار نظير ميزهاي كار ، تابلوهاي كنترل و ... (در صورت لزوم) به شكلي قابل تنظيم هستند كه از مخاطرات مربوطه جلوگيري كنند؟ 


آيا پست‌هاي كاري به شكلي طراحي شده‌اند كه حداكثر راحتي را فراهم نموده و فشار‌ها ، كشش‌ها و خطرات بالقوه را به حداقل برسانند؟ 


Work Planning ، Coordination & Documentatio 
آيا نياز به همكاري با ساير گروهها يا كارگران است؟ 


آيا روشهاي اطلاع رساني و ارتباطي مشخص است و رعايت مي‌شود؟ 


آيا ابزارها و تجهيزاتي كه براي كار ايمن انجام دادن شغل خاصي لازمند ، مشخص شده است؟ 


آيا ابزارهاي موجود مناسبند؟ 


آيا كارگران به منظور نگهداري از ماشين آلات ، تجهيزات ، ابزارها و ديگر موارد آموزش ديده‌اند؟ 


آيا نياز به مجوزهاي خاص مي‌باشد (ورود به فضاي تنگ ، كار داغ و ...)؟ 


آيا كاركنان در رابطه با آمادگي و عملكرد در مواقع اضطراري آموزش ديده‌اند؟ 


آيا مسئوليتها در مواقع اضطراري مشخص شده‌اند؟ 


آيا پيشگيري‌هاي ايمني مشخص هستند؟ 


آيا تجهيزات ايمني و لوازم حفاظت فردي مورد نياز مشخص شده‌اند؟ 


آيا كارگران از لوازم ايمني مناسب استفاده مي‌كنند؟ 


آيا درهاي خروج اضطراري به وضوح مشخص شده‌اند؟ 


آيا وسايل مبارزه با حريق در دسترس مي‌باشد؟ 


آيا روشهاي جابجايي اقلام متناسب با پروسه كار و ابزارآلات  مربوطه است؟ 


آيا كنترل‌هاي ماشين‌آلات به شكلي قرار گرفته‌اند كه در مواقع اضطراري به سرعت در دسترس باشند؟ 


Physical & Chemical Hazards 
آيا ماشین آلات هنگام فعالیت دارای حفاظی هستند که کارگران از خطرات Point Of Action و دیگر قسمتهای متحرک حفظ کند؟(تسمه ها ، قسمتهای چرخنده ، غلطکها و ...) 


آيا نحوه قرار گرفتن و تنظیم حفاظها با استانداردهای ایمنی تطبیق دارد؟ 


آيا این امکان وجود دارد که کارگر حفاظ را کنار زده یا غیر فعال نماید؟ 


آيا احتمال تماس یا برخورد کارگر با قسمتهای متحرک ماشین و تجهیزات است؟ 


آيا کنترلهای ماشین آلات به شکلی حفاظ گذاری شده اند که از فعال شدن ناخواسته و غیر عمدی جلوگیری کنند؟ 


آيا وسایل چرخنده ، پیچهای تنظیم ، کلیدهای برجسته ، گل پیچها ، خارها و سایر برجستگیها جایی قرار گرفته اند که احتمال برخورد افراد یا گیر کردن لباس آنها وجود داشته باشد؟ 


آيا محلی روی ماشین وجود دارد که کارگر بتواند از آنجا به داخل ماشین دسترسی پیدا کند؟ 


آيا ماشین آلات دارای حرکت رفت وبرگشتی با حالتی هستند که احتمال گیر افتادن یا برخورد کارگر وجود داشته باشد؟ 


آيا ماشین آلات در موارد مورد نیاز دارای توقف اضطراری هستند؟ 


آيا ماشین آلات و تجهیزات در موارد مورد نیاز به زمین محکم شده اند؟ 


آيا احتمال شل شدن قطعات هنگام کار کردن ماشین وجود دارد؟ 


آيا خطر برخورد ، مضروب شدن و یا حتی تماس خطرناک با ماده یا جسمی وجود دارد؟ 


آيا احتمال کشش در اثر هل دادن ، کشیدن ، خم شدن ، بلند کردن یا چرخیدن وجود دارد؟ 


آيا ممکن است اشیاء و مواد از نقطه عملکرد دستگاه پس زده یا پرتاب شوند؟ 


آيا کار در ارتفاع انجام می شود؟ 


آيا کار زیر زمین انجام می شود؟(تونل ، گودال و ...) 


آيا خطر افتادن ، لیز خوردن یا لغزش وجود دارد؟ 


آيا از مایعات لغزنده استفاده می شود و آیا امکان ریختن آنها بر روی سطوح عبوری افراد وجود دارد؟ 


آيا نگهداری ماشین آلات و تجهیزات به طور منظم و کامل صورت می گیرد؟ 


آيا در مورد قطعات فرسوده تجهیزات که می توانند خطر ایجاد نمایند ، از گردونه خارج یا فرجه ای صادر می شود؟ 


آيا کارکنان از البسه و زیورآلاتی استفاده می کنند که احتمال گیر کردن آنها به ماشین آلات باشد؟ 


آيا احتمال گیر افتادن کارگر داخل ، زیر و یا بین قسمتهایی از ماشین آلات وجود دارد؟ 


آيا اجسام ثابتی که بتواند ایجاد جراحت نماید نظیر لبه های تیز وجود دارد؟ 


آيا کارگر در هیچ زمانی در یک وضع نامتعادل قرار می گیرد؟ 


آيا بارهای معلق ، انرژی پتانسیل یا ذخیره شده ای که بتواند سبب خطری شود وجود دارد؟(مثلاً هوای فشرده ، فنرها ، جک های هیدرولیک و ...) 


آيا محلهای کاری از نظر چاله ها ، حفره ها و گودالها و سایر خطرات مشابه به اندازه کافی حفاظ گذاری شده اند؟ 


آيا فرایند های خطرناک ، در موارد ممکن از سایر کارکنان جدا شده اند؟ 


آيا مواد شیمیایی و گرد و غبار در محیط منتشر می شوند؟ 


آيا مونیتور و آلارم در جاهای مورد نیاز تعبیه شده اند؟(آلارم کربن منوکسید و ...) 


آيا احتمال تماس با مواد داغ ، خورنده یا سمی وجود دارد؟ 


آيا هیچ کارگری از سر درد ، مشکلات تنفسی ، گیجی و بوی تند (بوی فیوم) شکایتی دارد؟ 


آيا ضبط و ربط کارگاهی خوب اجرا می شود؟ 


Posture Analysis 
آيا کارگر در هیچ یک از شرایط و وضعیتهای زیر قرار می گیرد؟ 
* خم شدن کمر 


* بردن دست بالاتر از شانه ها جهت انجام یک کار خاص 


* خم کردن مچ هنگام استفاده از ابزار یا انجام یک کار خاص 


* قرار گرفتن کارگر در یک وضعیت استاتیک 


* برای یک مدت طولانی در یک وضع خاص باقی ماندن 


* برداشتن یا گرفتن ابزار یا دیگر چیزهایی بیش از 20 اینچ از بدن فاصله دارند. 


Force Analysis 
* بلند کردن یا پایین گذاشتن شیئی با وزنی بیش از 10پوند (فرکانس در نظر گرفته شود) 


* استفاده از ابزار آلات سنگین بیشتر از 2 پوند 


* کشیدن وسیله یا شئی 


* استفاده از انگشتان یا دستها برای گرفتن یا فشردن 


* ضربه زدن به اشیاء سخت با دست 


* استراحت و قرار دادن مچ و دستها روی لبه های تیز 


Frequency Analysis 
* تکرار یک عمل یکسان چندین مرتبه در یک دقیقه 


* تکرار اعمال مختلف اما با همان گروه ماهیچه ای چندین بار در یک دقیقه 


* خم شدن مکرر گردن ، شانه ها ، بازو ، ساعد ، مچ و انگشتان در طول شیفت کاری 


جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                              کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 27/1/1386                                   سالن : 2                             نام شغل : فوم سازی 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : ماسک – دستکش ضد برش 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- اندازه گیری و بررسی نقشه ها 
1-1- پوسچر نامناسب 

1-2- افت بینایی 
1-1-1- آموزش نشستن درست 
1-1-2- طراحی صندلی مناسب 
1-2-1- افزایش نور محیط 
2- برش قطعات کوچک فوم با استفاده از تیغ 
2-1- برش دست 
2-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
3- برش قطعات بزرگ فوم با استفاده از دستگاه برش 
3-1- استنشاق ذرات فوم 
3-2- خطر نزدیک شدن دست به قسمت برش دستگاه 
3-1-1- استفاده از ماسک معمولی 
3-2-1- استفاده از حفاظ دستگاه 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                               کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 27/1/1386                               سالن : 2                            نام شغل : ماشین سازی 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : دستکش ضد برش-لباس کار مناسب-گوشی حفاظتی-عینک نشکن 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- جابجا کردن قالبهای کوچک 
1-1- جسم برنده 
1-2-پوسچر نامناسب 
1-3- کار تکراری 
1-4-کار استاتیک و ایستا 
1-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
1-2-1- آموزش حمل صحیح بار 
1-3-1-چرخشی کردن کار 
1-4-1- استراحت در فواصل زمانی معین 
2- راه اندازی دستگاه 
2-1- صدای زیاد ناشی از دستگاه 
2-2-خطر پرتاب ذرات برداشته شده از قطعه 
2-3- عدم صلاحیت برای انجام کار 
2-1-1- استفاده از گوش حفاظتی 
2-2-1- استفاده از عینک نشکن 
2-3-1- منطقه عملیاتی را با استفاده از نوارهای خطر و علائم هشدار دهنده ایمن کنید. 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                             کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 27/1/1386                               سالن : 1                             نام شغل : فینیشینگ 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : دستکش – کلاه ایمنی- کفش مناسب 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- کار در زیر جرثقیل 
1-1- احتمال افتادن اشیاء 
1-1-1- استفاده از کلاه ایمنی 
2- نشست و برخواست های زیاد 
2-1- پوسچر نامناسب 
2-1-1- طراحی ایستگاه کاری نشسته 
3- کار با قالبهای نوک تیز 
3-1- احتمال بریدن دست 
3-1-1- استفاده از دستکش مناسب 
4- جابجا کردن قالبها 
4-1- له شدن پا در زیر قالب 
4-1-1- استفاده از کفش مناسب 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                               کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 29/1/1386                           سالن : 1                                 نام شغل : ماشینکار 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : لباس کار مناسب- دستکش ضد برش – ماسک کاغذی- گوشی Ear Muff - عینک 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- گذاشتن قطعه زیر دستگاه 
1-1- خطر بریدن دست 
1-2- محکم نشدن قطعه و خطر پرتاب قطعه 
1-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
1-2-1- آموزش لازم برای بست قطعه 
2- روشن کردن کردن دستگاه 
2-1- عدم صلاحیت برای انجام کار 
2-2- صدای ناشی از دستگاه 
2-3- کار استاتیک و ایستا 
2-1-1- آموزش لازم جهت روشن کردن دستگاه 
2-2-1- گوشی Ear Muff 
2-3-1- طراحی ایستگاه کاری نشسته – ایستاده 
3- براده برداری دستگاه 
3-1- خطر پرتاب براده 
3-2- کار تکراری 
3-1-1- استفاده از عینک ایمنی 
3-2-1- چرخشی کردن کار 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                            کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 29/1/1386                             سالن : 3                                   نام شغل : پرس 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : لباس کار مناسب- دستکش ضد برش 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- کارگر ورق را از روی میزی که در کنارش  است برمی دارد. 
1-1- بریده شدن دستدر اثر تماس با لبه های تیز ورق 
1-2- آلوده شدن دست به چربی و روغن روی ورق 
1-3- بروز بیماریهای اسکلتی-عضلانی در اثر چرخش مکرر کمر 
1-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
1-2-1- استفاده از دستکش مناسب 
1-3-1-گردشی کردن کار بین افراد 
1-3-2- آموزش حمل صحیح بار 
1-3-3- طراحی ایستگاه کاری ایستاده 
2- ورق را با دو دست زیر پرس می گذارد. 
2-1- احتمال افتادن قطعه روی پا وجود دارد. 
2-2- رفتن دست زیر دستگاه و له شدگی آن 
2-1-1- استفاده از کفش ایمنی مناسب 
2-2-1- در نظر گرفتن حفاظ مناسب برای عمل نکردن دستگاه در مواقع خطرناک 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                             کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 29/1/1386                   سالن : محوطه کارخانه                   نام شغل : راننده لیفتراک 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : لباس کار مناسب- کفش ایمنی – کلاه PVC 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- لیفتراک از سمت پهلو به تریلر نزدیک می شود ، شاخک ها را تا زیر بالاترین پالت موجود بالا می برد و به جلو می راند تا شاخک ها کاملاً زیر پالت قرار گیرند.شاخک ها را کمی عقب متمایل کرده و ضمن اینکه کمی پالت را بلند می کند تا از پالت های زیرین جدا گردد ، به عقب می راند(کل این مرحله در محوطه داخل کارخانه انجام می گیرد). 
1-1- برخورد خودروهای عبوری از محوطه به لیفتراک 


1-2- برخورد و سقوط قطعات روی پالت 
1-1-1- نصب علائم هشدار حین تخلیه تریلرها 



1-2-1- بازرسی گیر و بند و وضعیت استقرار لوازم روی پالت 
2- در حالی که با گردش سر به طرفین وضعیت را کنترل می کند با دنده عقب عرض محوطه را طی کرده و پس از عبور از درب ورودی سالن داشبورد با دنده عقب به سمت محل تخلیه پالتها طی می کند. 
2-1- عدم کنترل و دید کافی حین حرکت به سمت عقب و برخورد به موانع اطراف 
2-2- برخورد به اطراف و پرسنل در اثر عدم آگاهی افراد و محدودیت کنترل توسط راننده 
2-3- برخورد به اطراف و پرسنل در اثر نقص فنی در ترمزها 
2-1-1- نصب آینه روی لیفتراک 
2-1-2- نصب آینه محدب در گوشه ها 
2-2-1- نصب آژیر دنده عقب 
2-3-1- کنترل و بازرسی روزانه لیفتراک 
3- با دنده عقب از سالن عبور می کند و وارد محوطه می شود ، شاخک ها را بالا برده و به جلو می راند و پالت ها را روی یکدیگر قرار می دهد و مجدداً به عقب رانده و شاخک ها را پایین می آورد. 
3-1- عدم کنترل و دید کافی حین حرکت به سمت عقب و برخورد به موانع اطراف 
3-2- برخورد به اطراف و پرسنل در اثر عدم آگاهی افراد و محدودیت کنترل توسط راننده 
3-3- برخورد به اطراف و پرسنل در اثر نقص فنی در ترمز ها 
3-1-1- نصب آینه محدب در گوشه ها 

3-2-1- نصب آژیر دنده عقب 

3-3-1- کنترل و بازرسی روزانه لیفتراک 

4- مجدداً مسیر داخلی کارخانه را به سوی محوطه کارخانه جهت حمل پالت بعدی طی می کند. 
4-1- برخورد به افراد و موانع بدلیل سرعت بیش از حد و یا نقص فنی ترمزها 
4-1-1- کنترل و بازرسی روزانه لیفتراک 
4-1-2- مشخص نمودن مسیر عبور لیفتراک 
4-1-3- نصب یک بلوک چوبی زیر پدال گاز جهت محدود نمودن سرعت 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                              کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 29/1/1386                                 سالن : 3                               نام شغل : ساش 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : دستکش ضد برش 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- ورق فلزی توسط دستگاه وارد قسمت ساش شده و به مرور که از دستگاه عبور می کند به قطعه مورد نظر تغییر شکل می دهد و کارگر از انتها آن را جمع آوری می کند و توسط دستگاهی دیگر آن را قطع می کند. 
1-1- برش دست توسط قطعه 
1-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
2- ورق را با دو دست زیر پرس می گذارد. 
2-1- احتمال افتادن قطعه روی پا وجود دارد. 
2-2- رفتن دست زیر دستگاه و له شدگی آن 
2-1-1- استفاده از کفش ایمنی مناسب 
2-2-1- در نظر گرفتن حفاظ مناسب برای عمل نکردن دستگاه در مواقع خطرناک 

جدول آنالیز ایمنی شغل (JSA)                                                                                                          کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
بررسی کننده شغل : ایوب یاره                          تاریخ اجراء : 29/1/1386                    سالن : 3                            نام شغل : جوشکار قسمت ساش 
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز : دستکش ضد برش – کفش ایمنی – پیش بند چرمی – ماسک تنفسی 
مراحل انجام کار 
خطرات احتمالی 
اقدامات کنترلی و راههای حذف 
1- قطعه های قسمت ساش توسط کارگر به هم جوش داده می شود. 
1-1- آلوده شدن دست کارگر به کثیفی و آلودگی قطعات 
1-2- بریدگی دست کارگران در اثر جابجایی قطعات 
1-3- افتادن قطعات بر روی پا حین بلند کردن آنها 
1-4- استنشاق فیوم های جوشکاری 
1-5- برق زدگی چشم 
1-6- ایجاد ناراحتی های پوستی بدلیل در معرض بودن اپراتور با پرتوهای ناشی از جوشکاری 
1-1-1- استفاده از دستکش ضد برش 
1-2-1- استفاده از دستکش مناسب 
1-3-1- استفاده از کفش ایمنی 
1-4-1- استفاده از تهویه عمومی 
1-4-2- استفاده از ماسک تنفسی جوشکاری 
1-4-3- انجام تست اسپیرومتری و معاینات دوره ای ریه 
1-5-1- استفاده از شیلد محافظ صورت و چشم که ترجیحاً بصورت ثابت بوده و بر روی سر کارگر مستقر شود. 
1-6-1- استفاده از دستکش و لباس کار و پیش بند مناسب 
2- سپس لبه های جوش خورده ، سنگ زده می شود و سپس در اصطلاح اتوکاری می شود. 
2-1- پرتاب پلیسه های ناشی از سنگ زنی به چشم 
2-2- سوختگی پوست در اثر برخورد پلیسه های داغ و بدنه داغ 
2-3- استنشاق فیوم های فلزی 
2-1-1- استفاده از شیلد محافظ صورت و چشم که ترجیحاً بصورت ثابت بوده و بر روی سر کارگر مستقر شود. 
2-2-1- استفاده از دستکش و لباس کار و پیش بند مناسب 
2-3-1- ایجاد تهویه عمومی مناسب 
2-3-2- استفاده از ماسک تنفسی جوشکاری و انجام تست اسپیرومتری و معاینات دوره ای ریه 
نتایج حاصل از انجام JSA 
مهمترین و اصلی ترین نتیجه JSA در محیط کار تهیه تصویر و اسکن چند بعدی از تمام ابعاد و مشاغل موجود است.به طوریکه تمام حرکات افراد را شناسایی نموده و بدانیم در هر مرحله و حرکت چه چیزی او را تهدید می کند.پر واضح است که با شناختن خطر می توان راه کنترل آن و یا دروی جستن از آن را پیدا کرد. 
شاید اغراق نباشد اگر که بگوییم به غیر از JSA هیچ تکنیکی در ایمنی و بهداشت صنعتی چنین قابلیتی را ندارد که بتواند در یک بررسی چندین جنبه شغل را بررسی کند ، پاسخگو باشد و در واقع که ستون سوم جدول ایمنی شغل را تکمیل می کنیم آخرین قدمها را به سوی هدف که حذف یا کنترل خطرات است برمی داریم.زیرا در این مرحله کلاً چند حالت پیش می آید:یا راه کنترل ساده است و سریعاًبه اجرا در می آید نظیر توسیه استفاده از لوازم حفاظنت فردی ، یا نیاز به همکاری تیمی دارد نظیرتغیرواصلاح پست کار،طراحی تهویه و... که لازم است هر چه سریعترتیم مربوته تشکیل و اقدام صورت گیرد. ستون سوم جدول انالیز ایمنی شغلی مشاغل مربوط به روشهای کنترل خطرات که کاری بسیار فنی و دقیق می باشد و همواره به همکاری تیمی از متخصصین مختلف نیاز دارد.با ارائه روشهای کنترل خطرات که کاری بسیار دقیق می باشد و همواره به همکاری تیمی از متخصصین مختلف نیاز دارد.با ارائه روشهای کنترل سعی می شود که در مرحله اول با استفاده از راههای فنی – مهندسی به فکر از بین بردن یا حذف خطر (Elimination Of Hazard) باشیم. 
در مرحله دوم با استفاده از راههای اداری و مدیریتی مانند برقراری سیستم گردش کار در کنترل خطرات و پیشگیری از حوادث احتمالی ، اقدامات مفیدی انجام داده است. 

تفسير نتایج حاصل از انجام آنالیز ایمنی شغلی در کارخانه قالبهای بزرگ صنعتی سایپا 
براي انجام آناليز ايمني شغلي تعداد 8 شغل موجود در نظر گرفته شد.در اين شغلها با توجه به بازديد اينجانب از موقعيت و شرايط كاري كارگران شاغل در اين محيط هاي كاري ، داري موقعيت‌هاي كاري خطرناك بودند مانند اينكه در كارگاهها بطور كلي نظم و نظافت كارگاهي رعايت نمي شود و امكان به وجود آمدن خطر براي كارگران وجود دارد و هم اينكه خود شاغلين اعمال ناايمن انجام مي دهند. 
با توجه به صحبتهايي كه با كارگران شد ، متوجه شديم كه اكثر كارگران از دستكشهايي كه واحد ايمني و بهداشت در اختيار آنها داده است راضي نبودند.به همين دليل توصيه مي‌شود براي كاهش خطرات ناشي از اين عامل ، واحد ايمني و بهداشت ، دستكشهاي مناسبي در اختيار كارگران قرار دهند. 
به طور كلي نتايجي كه از اين تحقيق بدست آمد عبارت است از : 
1- پروسه كار ايمن براي هر شغل در گزارش آمده است كه توصيه مي شود به كارگران آموزش داده شود. 
2- مشاركت كارگر در ايمني انجام شغل و نيز برقراري محيط كار ايمن 
3- هنگام سپردن كار به كارگري كه تازه استخدام شده است ، پروسه كاري ايمن به فرد تحويل داده شود. 
4- پروسه‌هاي كاري موجود بازنگري شده و خطرات و بيماريهاي ناشي از آن شناسايي شود. 
5- بعد از وقوع حادثه مي‌توان شغل را از جهت پروسه‌هاي كاري بازنگري كنند. 
6- حفاظها و وسايل حفاظت فردي پيشنهاد شده تهيه شود. 
7- اقدامات كنترلي و راههاي حذف خطر موجود در هر مرحله از شغل ، به طور اختصاصي براي هر شغل رعايت شود. 
8- كارشناسان ايمني مي‌توانند با ستفاده از آناليزها ، كار و ايمني آن را بهتر مورد بررسي قرار دهند. 
9- به وجود آمدن نگرش مثبت درباره ايمني به لحاظ اينكه ايمني يك فرآيند پيشگيري از خطر است و كارگران  با درك اين مسئله بهتر ايمني را در محيط كار رعايت مي كنند. 
10- از اين آناليزها مي‌توان به عنوان ابزاري در مهندسي صنايع استفاده كرد ، چرا كه بخش مهمي از راههاي كنترل و  حذف خطرات ، اصلاح روشانجام كار ، حذف كار و جابجايي‌هاي اضافه و استفاده از فضاي خالي مرده را در بر مي‌گيرد.كوتاه كردن فواصل و جلوگيري از انجام كارها و حركات غير ضروري توسط كارگرو استفاده بهينه از فضاهاي موجود ، همسو با سياستهايتوليدي و مهندسي صنايع ، بهره‌وري شركت را از اين راه افزايش مي‌دهد. 
11- نكته مهم تعيين نياز‌هاي آموزشي ايمني كاركنان مي‌باشد.كارگر خطرات محيط كار و شغل خود را مي‌شناسند و آموزشهاي مورد نياز در جهت مقابله با اين خطرات به فرد داده مي‌شود. 
12- يك نتيجه آن هم زمينه سازي در جهت ايجاد يك سيستم مديريت ايمني و بهداشت صنعتي مي‌باشد. 
13- اطلاع رساني و آموزش خطرات موجود ، MSDS مواد شيميايي ، نكات ايمني 
14- تعويض فرآيند كار (استفاده از مواد كم خطرتر ، تغيير سيستم و ...) 
15- حذف مراحل اضافه در انجام كار 
16- جابجايي و گردش كار در بين كارگران 
17- نصب تجهيزات شرايط اضطراري (سيستم اعلام حريق و ...) 
18- نصب حفاظهاي گوناگون روي ماشين‌آلات 
19- با انجام آناليز ايمني شغلي مي‌توان مشخص نمود كه كارگر هر شغل بايد در چه زمانهايي و تحت چه معاينات و پايشهايي قرار گيرد. 

چکیده مطالب 
JSA مترادف است با Job Safety Analaysis و به عنوان یکی از روشهای پیشگیری از حادثه و آنالیز خطر می باشد.این روش مهمترین ابزار مدیریتی موجود است که به حذف خطرات و کاهش جراحات و حوادث محیط کار می کند.همچنین JSA با شناسایی خطاها در فرآیند تولید ، بهره وری را افزایش می دهد.فرمهای تکمیل شده JSA می تواند جهت بازآموزی کارگران و آموزش کارگران جدید و بررسی علل حوادث اتفاق افتاده استفاده شود.مهمتر از همه اینکه JSA به کارگران اجازه می دهد در این فرآیند درگیر شوند و دانش شغلیشان را در اختیار دیگران بگذارند. 
در روش JSA ابتدا نوع کاری که یک کارگر انجام می دهد باید کاملاً درک شود و به صورت مکتوب ثبت شود.در واقع مجریان JSA باید خط تولید ، پروسه ها ، مشاغل و ... را در یک محیط صنعتی بشناسند.بنابراین بررسی دقیق و مقدماتی گام اول می باشد.در کل JSA عبارت است از تکنیکی که جهت بازنگری روشهای کار و شفاف نمودن آنها و شناسایی خطراتی که ممکن است در Layout کارگاه و طراحی ابزارها ، ایستگاههای کاری و فرآیندها از نظر دور مانده یا پس از شروع کار در اثر محصول تولید شده پدید آمده و یا ناشی از تغییر کار یا پرسنل هستند ، به کار می رود. 
در آغاز فرایند آنالیز شغلی لازم است که لیستی از مشاغل و فعالیتهای مختلف به عنوان لیست مرجع تهیه گردد.این لیست از سه ستون اصلی تشکیل شده است.در ستون اول مراحل تشکیل دهنده کار یا فعالیتها با همان ترکیبی که صورت می گیرند نوشته می شوند.در ستون وسط تمامی خطرات شرح داده می شوند ،چه آنها که در ارتباط با محیط ، تجهیزات و مواد می باشند و چه آنها که به روش کار مربوط هستند.ستون سمت چپ جدول درج روشهای ایمن توصیه شده است که جهت کنترل خطرات یا حذف آنها باید به کار بسته شود. 
شغلهایی جهت انجام JSA مناسبند که زیر نظر یک سرپرست انجام می شود.مشاغل نباید به طور اتفاقی انتخاب شوند.مشاغلی که سابقه بروز حوادث بدتری را دارند یا به نظر خطرناک تر هستند در اولویت قرار دارند. 
نكته بسيار مهم اين است كه JSA بايد قبل از بروز يك حادثه يا شبيه انجام شود ، و گرنه مجبور خواهيم بود آنرا به عنوان بخشي از بررسي يك حادثه اتفاق افتاده به كار ‌بريم. 
پس از انتخاب شغل بايد آنرا به مراحل پشت سر هم تقسيم كرد.پس از ثبت مراحل اصلي هركار ، بايد تماميخطراتمربوط به هر مرحله راشناسايي و يادداشت نمود.بهترين راهنما صحبت با كارگران راجع به حئادث و شبه حوادث مي‌باشد. 
مرحله نهايي JSA پيشنهاد راه‌حلهاي عملي و ممكن جهت حذف و يا كنترل خطرات شناسايي شده مي‌باشد.اين راه‌حلها در واقع راه‌كارهاي كارشناسانه و تخصصي هستند كه از سوي متخصصين ايمني و فني ارائه خواهد شد. 
در پايان و پس از تكميل جدول اصلي JSA مي‌توان مطالب بدست آمده را استخراج و تجت عنوان روش يا آيين كار ايمن تدوين نمود.اين آيين كار ايمن در اختيار اپراتور‌ها قرار مي‌گيرد و همچنين جهت آموزش پرسنل جديد استفاده مي‌شود. 
در بررسي انجام گرفته در كليه شغلهايموجود در كارخانه قالبهاي بزرگ صنعتي سايپا ، ليستي از مشاغل و فعاليتهاي موجود تهيه شد و با توجه به ويژگيهاي انتخاب شغل كه در بحث روش انتخاب شغل كه در بحث روش انتخاب مشاغل در متن پروژه آمده است ، يكسريمشاغل را انتخاب و با استفاده از چك ليست شناسايي خطرات ، براي هر شغل چك ليستي تكميل گرديد. 
مشاغل طبق جدول JSA آناليز شده و خطرات مربوط به هر شغل آناليز و شناسايي شدند.در نتيجه اين آناليز مي‌توان يك روش كار ايمن براي هر شغل تهيه كرد كه به آيين كار ايمن براي آن شغل مربوط است.براي نمونه آيين كار ايمن با ليفتراك در گزارش آمده است. 
اين آيين كار در استقرار سيستم ارزيابي ايمني و بهداشتي شغلي بسيار مؤثر مي‌باشد.يكي از مراحل استقرار ايمني و بهداشت شغلي OHSAS مي‌باشد.در نهايت اقدامات كنترليو راه‌حلهاي حذف خطر براي هر شغل در جداول مربوطه آمده است. 

منابع و مأخذ 
1- محمد فام ، ايرج ، مهندسي ايمني ، نشر فن‌آورن ، همدان ، 1380 
2- محمد فام ، ايرج ، تكنيكهاي ايمني (آناليز ايمني شغلي JSA) ، نشر فن‌آورن ، همدان ، 1384 
3- نجفي ، رضا ، پايان نامه كارشناسي ارشد ، دانشگاه ارشد ، دانشگاه تهران ، 1381-1380 
4- حاجي قاسمخان ، عليرضا ، مباني بهداشت حرفه‌اي ، چاپ اول ، انتشارات براي فردا ، تهران ، 1383 
5- تيرگر ، آرام / كوهپايي ، عليرضا / الهياري ، تيمور / عليمحمدي ، ايرج ، بهداشت حرفه‌اي ، چاپ اول ، مؤسسه انتشاراتي انديشه رفيع ، 1384 
6- مجله پيام ايمني ، شماره 2 ، تهران ، 1382 
7- مجله پيام ايمني ، شماره 3 ، تهران ، 1382 
8.Dave Heberle , Construction Safety Manual , Mc Graw Company , 1998 
9.Dennis Ryno , Job Hazard Analysis Program , safety & Health Specialist , Corpsof Engineers , U.Sarmy , 2000 
1- نموداري كه توزيع وسيع سازماني كار با عنوان‌هاي هر شغل و خطوط ارتباطي آن را نشان مي‌دهد. 
2– روند جريان كار كه مراحل ورودي (مواد اوليه) و خروجي (محصول) يك شغل ويژه را نشان مي‌دهد. Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} table.MsoTableElegant {mso-style-name:"Table Elegant"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-unhide:no; border:double black 2.25pt; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-border-insideh:.75pt solid black; mso-border-insidev:.75pt solid black; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; text-justify:kashida; text-kashida:0%; line-height:150%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} table.MsoTableElegantFirstRow {mso-style-name:"Table Elegant"; mso-table-condition:first-row; mso-style-unhide:no; mso-tstyle-diagonal-down:none; mso-tstyle-diagonal-up:none; color:windowtext; text-transform:uppercase;} table.MsoTableGrid {mso-style-name:"Table Grid"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-unhide:no; border:solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt:solid windowtext .5pt; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-border-insideh:.5pt solid windowtext; mso-border-insidev:.5pt solid windowtext; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:right; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Traditional Arabic";}

+ نوشته شده در  یکشنبه بیست و سوم تیر 1392ساعت 22:28  توسط قدرشناس  |  نظر بدهید

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA آشنايي با آناليز خطرات شغلي 
حق زندگي بنيادي‌ترين حقوق است، هنوز هرساله 1.2ميليون نفر بر اساس آمار ارائه شده در سال 2005، درسال 1999، 2.2ميليون نفر اعم از زن و مرد بوسيله حوادث و بيماري‌هاي ناشي از کار ازحقوق خود محروم مي‌شوند، فوت و آسيب‌هاي ناشي از کار هزينه سنگيني را به دولت‌ها به ويژه در کشورهاي در حال توسعه که تعداد زيادي از کارگران در مشاغل پر خطر از قبيل کشاورزي، استخراج معدن و غيره که در برخي از کشورها پرخطرترين صنعت است کارمي‌کنند، تحميل مي‌کند، پرخطرترين مشاغل مي‌تواند 10 - 100بار نسبت به شغل‌هاي ديگر خطرناک‌تر باشند. 
در طي اين قرن در کشورهاي صنعتي ما شاهد کاهش آشکاري درحوادث ناشي از کاربه دليل پيشرفت در بهبود بخشيدن به سلامت وشرايط فيزيکي و ايمني محل کارهستيم، دعوت به بهبود بخشيدن به سلامت و شرايط فيزيکي و ايمني محل کار در سراسر جهان ادامه دارد، کار ايمن در پاسخ به نيازهاي زير مطرح شده است: 
الف. اطلاع رساني در زمينه‌هاي حوادث، آسيب، بيماري‌هاي ناشي از کار 
ب .ترويج وحمايت از همه کارگران درانطباق با استانداردهاي بين المللي کار 
ج. بالا بردن کشورهاي صنعتي و کشورهاي عضو I.L.O در پيشگيري موثر و سياست‌ها و برنامه‌هاي حفاظتي 
در کشور ما اگرچه به ظاهر رشته‌هاي مختلف ايمني و بهداشت ومحيط زيست به صورت آکادميک وجود دارد اما درعمل آنقدر که به کميت قضيه بها داده مي‌شود به کيفيت نپرداخته‌ايم تکنيکي که دراين پروژه معرفي شده است با وجود اينکه بسيار ساده است و هرکس در هر سطحي مي‌تواند به فراخوان معلوماتش از آن بهره بگيرد اما يکي از ارکان مهم‌ترين استانداردهاي مديريت ايمني و بهداشت بشمار مي‌رود و خصوصاً با مطرح شدن OHSAS18001 و وجود استانداردهايي چون BS 8800 ، جايگاه ويژه‌اي پيدا کرده و مجري آن قطعاً کسي نخواهد بود جز فارغ التحصيلان رشته‌هاي ايمني و بهداشت صنعتي. 
به اميد روزي که با فراگيري وبه کاربستن تکنيک‌هاي روز دنيا در ايمني و بهداشت، چهره اين رشته دگرگون گردد و جايگاه و مقام واقعي خود را درعرصه علم و صنعت کشور پيدا نمايد. آناليز کار سنجي: TASKANALYSIS 
کار سنجي يکي از روش‌هاي بنيادين در ارزيابي و کاهش خطاهاي انساني محسوب مي‌شود تنوع بسياري از اين نوع آناليز امروزه موجود است. 
هدف از کارسنجي: 
اين اصطلاح به فعاليت‌هاي وسيعي اطلاق مي‌گردد که فاکتورهاي انساني را بررسي مي‌کنند اين کار سنجي‌ها به رويکرد کارگرايانه معروفند. 


کاربرد آناليز کار سنجي: 
روش‌هاي آناليز کارسنجي براي حذف پيش شرط‌هايي که به خطاهاي انساني منتهي مي‌گردد کاربرد دارند. اين روش‌ها هم در زمان طراحي و هم زمان اصلاح يک سيستم مي‌توانند مورد استفاده قرار گيرند. مقوله مهم در طراحي فرآيند کاهش خطاهاي انساني به کمک تخصيص صحيح فعاليت‌هاي انسان با ماشين است که از جمله آنها طراحي سيستم اتوماتيک است. 
تکنيک‌هاي آناليز آگاهانه و هوشمند کار: 
آناليز کار سنجي که تا کنون بدان اشاره شده است همگي در جهت گيري عمليات و اقدامات قابل مشاهده از بر اساس نيازکاري انجام مي‌شد. 
آناليز هوشمندانه کار سنجي تلاشي براي شناخت لايه‌هاي ذهني پنهان که مي‌تواند ما را به سمت و سوي خطا هدايت کند مي‌پردازد. اين آناليز بالاخص در مواقعي که عمليات بهره برداري نيازمند سطح بالايي از آمادگي ذهني است بسيار مفيد خواهد بود. 
مسايل مرتبط با اين آناليز بسيار بزرگتر از روش‌هاي آناليز کار محور مي‌باشد. علت خطاهاي آگاهانه شايد کمتر از علل خطاهاي عملي مورد توجه قرار گرفته باشد و همچنين آناليز‌هاي آگاهانه کمي مشکل‌تر بوده و نياز به صرف دقت بيشتري دارند. 
روش‌هاي متعددي از اين نوع آناليز وجود دارد که به شرح زير مي‌باشد: 
1- روش (CADET ) CRITICAL ACTION & DECISION EVALUATION TECHNIOUE 
2- روش ( IMAS ) INFLUENCE MODELING & ASSESMENT SYSTEMS 

فرآيندهاي شناسايي خطرات 
علي رغم اينکه برخي سازمان‌ها يا افراد مسئول بر اين باورندکه دريافت گواهينامه اين سيستم، به معناي پايان راه و رسيدن به وضعيت آرماني در زمينه ايمني و بهداشت حرفه‌اي است، اما اين توهم بزرگ که ناشي از عدم درک اين استاندارد است، ازارزش‌ها و قابليت‌هاي سودمند اين استاندارد نمي‌کاهد بند 4/3/1از استاندارد مربوطه OHSAS18001 نيز با عنوان طرح ريزي براي شناسايي خطر وارزيابي و کنترل ريسک به اين مهم مي‌پردازد. اصول كلي در تمامي فرآيندهاي شناسايي خطرات و ارزيابي ريسك يكسان بوده ولي تفاوت‌هاي جزيي را مي‌توان براي آنها برشمرد. اين فرآيند ابتدا با يك روش شناسايي خطرات مانند JSA (آناليز ايمني شغلي) يا JHA (آناليز خطرات شغلي) و غيره شروع مي‌شود. پس از شناسايي كليه خطرات براي كل سازمان سپس نوبت وزن‌دهي به خطرات و به اصطلاح ارزيابي ريسك مي‌رسد. به كليه خطرات از لحاظ پيامد و احتمال وقوع عددي داده مي‌شود.كه معمولاً بين 1 تا 10 است.(مسئوليت انتخاب دامنه اعداد و فواصل بين آنها بر عهده كميته ارزيابي ريسك است.) مضرب اين دو عدد به ما "عدد اولويت ريسك " را مي‌دهد. بعضي از سازمان‌ها با توجه به نوع كار و شرايط سازمان از جداول سوم و چهارم نيز استفاده مي‌كنند و براي هر كدام تعاريفي را ارائه مي‌دهند. مثلاً ممكن است يك سازمان به خطر از نظر اقتصادي نمره بدهد و سازمان ديگري از لحاظ توانايي كشف يا كنترل، ان خطر را مد نظر قرار دهد. مديريت ريسك فرآيندي است كه تصميماتي در خصوص كنترل و كاهش خطرات و پذيرش ريسك‌هاي باقي مانده را مديريت مي‌كند. 
آناليز ريسك با روش‌هاي رياضي، ميزان هزينه‌هاي سالانه بيمه‌اي، كاهش سود و هزينه‌هاي جاري را كه بايستي تمامي خسارات را در طي سال‌هاي متمادي پوشش دهد محاسبه مي‌كند. 

Hazard Identification 
شناسايي خطر 
همچنين ما كارهاي زير را علاوه بر مشاهده انجام دهيم 
تيم در طول شناسايي خطرات JSA بايد اين سوال‌ها را بپرسد: 
چه چيزي مي‌تواند به سمت خطا برود؟ 
نتيجه اين خطاها چيست؟ 
آن چگونه اتفاق مي‌افتد؟ 
ممكن است عوامل ديگري در اين بخش وارد شود 
چگونه اين خطرات اتفاق مي‌افتد؟ 
سطح ايمني چقدر است 
بايد چك شود تا اندازه گيري‌ها اجرايي باشد JSA طح ايمني شناسايي شد، يم 
و آنها متوجه بشوند با درگير شدن در كار 
براي شناسايي خطر‌ها سودمند است تا از يكسري چك ليست‌ها بهره بگيريم 

2. شناسايي خطر (Hazard Identification) 
در شناسايي خطر حداقل به موارد زير بايد رسيدگي شود: 
آيا چيزهايي براي ضربه زدن متقابل يا آسيب رساندن وجود دارد؟ 
آيا چيزهايي براي گير افتادن كسي بين آنها وجود دارد؟ 
آيا پتانسيل خطر ليز خوردن و افتادن وجود دارد؟ 
آيا خطر سقوط از سطحي به سطح ديگر و يا در همان سطح وجود دارد؟ 
ممكن است عوامل ديگري در اين بخش وارد شود؟ 
چگونه اين خطرات اتفاق مي‌افتد؟ 
آيا خطر كشيدن، هل دادن ويا خمش، چرخش وجود دارد؟ 
آيا خطر محيطي براي ايمني و سلامتي افراد وجود دارد؟ 
آيا خطر تجمع موادي نظير گازهاي سمي، بخار و يا بخار فلزي ويا گرد وغبار وجود دارد؟ 
آيا خطر وجود مواد آتش زا، انفجاري و يا برق وجود دارد؟ 

خطر و ريسك 
خطر و ريسك مشابه با يكديگر نمي‌باشد 
خطر چيزي است كه باعث ضرر و يا صدمة بالقوه‌اي گردد. مواد شيميايي، كارگاه، فرآيند كار و يا ساير جنبه‌هاي محيط كار مي‌توانند به عنوان خطر محسوب شوند. 
ريسك عبارتست از احتمال بيماري، جراحت و يا حتي مرگي كه بعلت خطر بوجود مي‌آيد 
اگر ريسكي ناچيز است در اين صورت محتمل‌ترين نتيجه پي آمدي ناچيز و بسيار غير محتمل است. 
پي آمد ناچيز در جائي بكار مي‌رود كه محتمل‌ترين نتيجه كم هزينه و پي آمد كمي نظير جراحت جزيي داشته باشد و نياز به كمك‌هاي اوليه باشد. يك پيآمد بسيار غيرمحتمل زماني است كه شانس به وجود امدن آن خيلي كم باشد.ارتباط بين خطر و ريسك در جدول نشان داده شده است. 
خطر 
ريسك 
ماده شيميايي: سرطانزا 
اين احتمال وجود دارد كه اگر محققي از بنزن بعنوان يك حلال براي مدت‌هاي طولاني در زير يك هود استفاده نكند احتمال مبتلا شدن وي به سرطان خون وجود دارد 
انرژي: الكتريسيته 
در صورتيكه سيم برق يك وسيلة برقي معيوب و سيم اتصال به زمين براي آن وجود نداشته باشد در اين صورت اين احتمال برق گرفتگي و كشته شدن وجود دارد. 
حمل دستي بار 
اگر فردي باري به وزن 40 كيلوگرم را جابجا نمايد اين احتمال وجود دارد كه به كمر دارد مبتلا شود 
خون آلوده 
اگر فردي به هنگام خون گيري از يك فرد آلوده دستش با سوزن مجروح شود اين امكان وجود دارد كه وي از اين طريق آلوده شود 
ميز اره دوار 
در صورتيكه حفاظ ارة دوار برداشته شده باشد اين احتمال وجود دارد كه فرد به هنگام بريدن چوب ساعد خودش را نيز ببرد 



مراحل اصلي مديريت ريسك 
1- استقرار مفاد و زمينه نحوه انجام كار 
2- شناسايي خطرات 
3- تحليل ريسكي كه به علت خطر بوجود آمده 
4- ارزشيابي ريسك 
5- اصلاح و برطرف نمودن ريسك 
6- بازنگري و پايش ريسك 
استقرار مفاد و زمينه نحوه انجام كار 
فرآيند كار چيست؟ 
درك مورد نياز جهت رسيدن به وظيفة مورد نظر 
اين قسمت از فرآيند ضرورتاٌ توصيفي است 
شناسايي خطرات 
خطر چيست؟ 
(شناخت خطرات موجود در محيط كار بما كمك خواهند كرد كه آيا ريسك مرتبط با خطر ريسك ناچيز است و يا مي‌توان ريسك را براحتي ثابت نگه داشت ) 
اگر شما مي‌توانيد به اين سؤال جواب بله بدهيد بايد اين جواب را به عنوان ارزيابي خودتان از ريسك داده و/ يا سريعاٌ خطر را ثابت نگه داريد. يافته‌ها خود را ثبت و يا اقدام لازم را انجام دهيد. سپس شما در تاريخ تعيين شده‌اي بايد يافته‌هاي خود را پايش و مورد مرور قرار دهيد در صورتيكه ريسك مرتبط با خطر ناچيز نبوده در اين صورت آيا واحد بهداشت و ايمني آئين نامه‌هاي لازم، استاندارد توصيه شده يادستورالعمل اجرايي صنعتي براي اين خطر دارد؟ 


اگر آئين نامه، استاندارد توصيه شده، دستورالعمل اجرايي صنعتي وجود دارد و/يا راهنماي مواد در اين خصوص وجود دارد به مستندات آن ارجاع دهيد. 

آناليز ايمني شغلي چيست؟ 

What Is Job Safety Analysis? 
تعريف: آناليز كيفي ايمني يك شغل،‌ روش و نوع انجام كار، تشخيص خطرات و پتانسيل حوادث كه ممكن است در طول انجام كار اتفاق بيا فتد. تعيين و اختصاص دادن ابزار و سيستم‌هايي براي كاهش و كنترل ريسك‌ها شامل شرح و نتيجه حوادث و آناليز ايمني شغلي يك ريسك رنكينگ از برخي خطرات شناسايي شده و پتانسيل حوادث مي‌باشد. 
JSA با اسامي مترادف Job Hazard Analysis و Job Hazard Breakdown و Safety Task Assignment و غيره يكي از روش‌هاي پيشگيري از حادثه و آناليز خطر است كه سابقه اجراي آن در كشورها صنعتي به حدود سال‌هاي قبل از 1930 مي‌رسد. 
براي آناليز ايمني شغلي دو تعريف به شرح زير ارائه مي‌شود: 
1. آناليز شغلي متدولوژي است که با بکارگيري تکنيک‌هاي مختلف به محقق در جمع آوري و سازماندهي داده‌ها و استفاده از آنها براي قضاوت و تصميم گيري کمک مي‌کند. 
2. آناليز ايمني شغلي عبارت است از بررسي سيستماتيک يک شغل به منظور شناسايي خطرات بالقوه آن، ارزيابي سطح ريسک و شناسايي متد کنترلي مناسب براي کنترل ريسک خطرات شناسايي شده. البته بايستي به خاطر داشت که آناليز ايمني شغلي با بازرسي محيط کار و مميزي شغلي متفاوت مي‌باشد. JSA يک عنصر بسيار مهم در سيستم مديريت ريسک محسوب مي‌شود. اين تکنيک شامل آناليز وظايف اساسي موجود در شغل براي شناسايي خطرات بالقوه و تعين راه‌هاي ايمن براي انجام آن است. گفتني است که ممکن است در مواردي اين تکنيک تحت عنوان آناليز خطرات شغلي نيز ناميده مي‌شود. همچنين در طول انجام آناليز ايمني شغل با يكسري كلمات و عبارات خاص سر و كار داريم كه بايد از هم متمايز شوند. يكي از كلمات كليدي JOB است كه به شغل در معني عام و يا به عبارتي حرفه برمي‌گردد. مثلا مشاغلي نظير برقكار، جوشكار و... هر يك از افراد با اين حرفه‌ها كارها و وظايف مختلفي را در رابطه با شغل شان ممكن است انجام دهند، مثلا يك برقكار ممكن است لامپي را تعويض نمايد، يك وسيله برقي را تعمير كند و غيره، هر يك از فعاليت‌ها و وظايف را اصطلاحا TASK گويند. اما هر يك از اين فعاليت‌ها نيز از مراحلي تشكيل شده‌اند، مثلا جهت تعويض يك لامپ سوخته، برقكار روي يك چهار پايه مي‌ايستد، لامپ را با يك دست و سر پيچ را با دست ديگر مي‌گيرد، لامپ را مي‌چرخاند تا از سر پيچ خارج شود و سپس از بالاي چهار پايه پايين مي‌آيد، به هر يك از اين مراحل STEP مي‌گويند. در طول انجام JSA به نوعي با هر سه عبارت سر و كار داريم كه نبايد آنها را با هم مخلوط و اشتباه كرد. 
نام‌هاي ديگر JSA 
: JHA Job Hazard Analysis 
Safe Job Analysis: SJA 
Task Hazard Analysis: THA 

JSA براي كدام شغل‌ها انجام مي‌شود؟ 
شغل‌هايي كه در آنها حوادث و يا شبه حوادث رخ داده است. 
شغل‌هايي كه در آنها موارد خطر كاملاً عمومي و شناخته شده نيست و راه‌هاي مقابله با اين خطرات شناخته شده نيست. 
شغل‌هايي كه در آنها يكسري كارگر جديد با يكديگر كار مي‌كنند. 
شغل‌هايي كه در آنها نياز است چندين نفر با هم به صورت مشاركتي كار كنند ونياز به هماهنگي بين آنها دارد. 
ابزار يا روش‌هاي جديد كاري كه در حال معرفي هستند. 











Purpose of JSA 
مقصود ازJSA چيست ؟ 
مقصود ازJSA تشخيص وارزيابي خطراتي است كه ممكن است در طول طراحي- روش اجرايي و ابزار آلات يك شغل ديده نشود. 
تغيير پرسنل يا روش. 
توسعه از اولين باري كه كار انجام شده است. 
اولين هدف از انجام آناليز ايمني شغلي پيدا كردن راه ايمن براي انجام كار يا پيدا كردن راه جايگزين است. 
JSA Execution 
اجراي JSA 
JSA توسط تيمي شامل كارگران (كساني كه واقعا اين كار را انجام مي‌دهند) يا در آينده انجام خواهند داد. سوپر وايزرها،‌كاركنان ايمني و تخصص‌هاي مختلف اگر نياز باشد. 
نتايج بدست آمده در يك جدول ويا فرم كامپيوتري ثبت مي‌شود. 

JSA Procedure 
روش كار JSA 
JSA به صورت نرمال و عمومي شامل موارد زير مي‌شود: 

1. تفكيك يك شغل به مراحل مختلف 
3. تشخيص خطرات، موقعيت‌هاي خطرناك، كارهاي خطرناك انجام شده در هر مرحله از كار 
4. تعيين ابزار و كنترل‌هاي لازم براي قسمت‌هاي كه خطر آن شناسايي شده است 
5. خلاصه كردن و پيگيري نتايج حاصل شده 
6. پيش نياز آناليز ايمني شغلي 
شماره 4 و 5 در همه انجام نمي‌شود JSA 






JSA Prerequisites 
پيش نياز JSA 
1. انتخاب يك شغل براي آناليز 
2. جمع آوري پيش زمينه‌هاي لازم و ضروري 
3. انتخاب يك جدول مناسب براي ثبت 
تشكيل تيم JSA 
JSA TEAM 
يك سرپرست تيم كه صلاحيت و تجربه در اين روش را داشته باشد 
يك منشي كه موارد را ثبت نمايد (اين كار مي‌تواند توسط سرپرست گروه نيز انجام شود. اعضاي تيم شامل 2 تا 10 نفر براي جمع آوري تجربه و علم مورد نياز 
براي شغلي كه آناليز مي‌شود تهيه نمايند و روش اجرايي و ابزار مرتبط 
(TEM – (JSA 2 
تيم بايد حداقل شامل دو نفر از كارگراني باشد كه با اين شغل آشنا هستند 
و متوجه باشند كه كمك آنها در اين فعاليت باعث شناسايي خطرات و به حداقل رساندن آنها مي‌شود 
اعضاي تيم JSA 
اعضاي تيم JSA بايد وظيفه كا ريشان را قبل از حضور در جلسه آناليز ايمني بدانند 
بايد روش اجرايي و ابزار مرتبط براي شغلي كه آناليز مي‌شود تهيه نمايند 
پرسنل با آگاهي و تخصص بايد به اين جلسه دعوت شود 
Selecting the Job 
انتخاب شغل شغل‌هايي با بدترين آمار حوادث، داراي اولويت هستند و در مرحله اول بايد آناليز شوند 
ضريب تكرار حوادث: شغل‌هايي كه ضريب تكرار حوادث بالايي دارند. و حادثه مرتب تكرار مي‌شود داراي اولويت هستند. 
ضريب شدت: شغل‌هايي كه حوادث در آنها ضريب شدت بالايي دارد يعني باعث بروزLTI 
و درمان پزشكي مي‌شوند بايد آناليز شود. 
پتانسيل حوادث: شغل‌هايي با پتانسيل خطر شديد مثل كارهايي نظير بلند كردن تجهيزات سنگين 
شغل‌هاي جديد: شغل‌هايي كه هميشه انجام نمي‌شود و يا تغيير پيدا كرده داراي اولويت براي آناليز هستند 


شغلي هميشگي: شغل‌هايي با خطرات ذاتي كه كارگران در معرض آن قرار دارند 
Job Description 
تشريح شغل 
اطلاعات زير براي انجام آناليز يك شغل بايد تهيه شود 
خلاصه‌اي از شغل و هدف از انجام آن 
بازديد مقدماتي از شغل و محل توسط سرپرست گروه و اين گزارش مي‌تواند 
با عكس و فيلم تكميل شود. 
يك ليستي از آموزش‌هاي مورد نياز، دستيابي به محل، كار با ابزار، خودروها، كار در بلندي و.. 
يك ليستي از نيازمندي‌ها و وسايل استحفا ظي توصيه شده 
Background Information 
اطلاعات پيش زمينه 
قبل از انجام آناليز ايمني شغلي، جمع آوري اين اطلاعات ضروري است 
مصاحبه، مذكره 
نوشتن پروسه و روش اجرايي 
كتاب و مرجع 
بازديد از مراحل مختلف كار 
بازبيني حوادث و اتفاقات گذشته 
Separate the Job into Basic Steps 
تفكيك كار به مراحل پايه 
شغل بايد به قسمت‌هاي پشت سر هم با رعايت توالي تقسيم شود. 
در ارزيابي بايد از موارد نارسا يا بيش از اندازه پرهيز كرد ( براي بيشتر شغل‌ها 10 STEP) كفايت مي‌نمايد 
مراحل بايد شامل ابتد تا انتها باشد. 
هر قسمت بايد شامل كار‌هايي كه انجام مي‌شود باشد نه كارهايي كه بايد انجام شود 
تعريف مراحل با فعل‌هايي مانند نصب،، بلند كردن، باز كردن، پركردن مكان و جدا كرد 
باز بيني مراحل كار با چند كارگر تا اطمينان از درستي مراحل حاصل شود 

2-تفكيك كار به مراحل پايه (Separate the Job into Basic Steps) 
براي تفكيك كار به مراحل گوناگون، روش سودمند مشاهده چگونگي انجام كار است 
انتخاب كارگران توانا، حرفه‌اي، و كساني كه مايل به همكاري در اين فعاليت هستند براي مشاهده كار ديگر كارگران براي مقايسه اختلاف‌ها به خصوص اگر در شيفت‌هاي ديگر باشند 
JSA چه سودهايي دارد 
توزيع اينكه مشاهده كارگران در حال كار 
ثبت تصوير 
تعيين مراحل پايه با استفاده از سوال‌هاي زير 
با كدام مرحله كار شروع مي‌شود 
مرحله پايه بعدي چيست 
Separate the Job into Basic Steps 
3-تفكيك كار به مراحل پايه 
همچنين ما كارهاي زير را علاوه بر مشاهده انجام دهيم گفتگو در مورد شيوه انجام كارچندين نفر از كساني اين شغل را انجام مي‌دهند در مشاهده وارد شوندبه ياد آوري و چك كردن روش كساني كه آناليز كار خود را انجام مي‌دهند كار خود را بياد بياورند 
Hazard Identification 
شناسايي خطر 
همچنين ما كارهاي زير را علاوه بر مشاهده انجام دهيم 
تيم JSA بايد اين سوال‌ها را در طول شناسايي خطرات بپرسد 
چه چيزي مي‌تواند به سمت خطا برود 
نتيجه اين خطاها چيست 
آن چگونه اتفاق مي‌افتد 
ممكن است عوامل ديگري در اين بخش وارد شود 
چگونه اين خطرات اتفاق مي‌افتد 
سطح ايمني چفدر است 
بايد چك شود تا اندازه گيري‌ها JSA اجرايي باشد طرح ايمني شناسايي شد، 
و آنها متوجه بشوند با درگير شدن در كار 
براي شناسايي خطر‌ها، سودمند است تا از يكسري چك ليست‌ها بهره بگيريم 

2- شناسايي خطر (Hazard Identification) 
در شناسايي خطر حداقل به موارد زير بايد رسيدگي شود؟ 
آيا چيزهايي براي ضربه زدن متقابل يا آسيب رساندن وجود دارد؟ 
آيا چيزهايي براي گير افتادن كسي بين آنها وجود دارد؟ 
آيا پتانسيل خطر ليز خوردن و افتادن وجود دارد؟ 
آيا خطر سقوط از سطحي به سطح ديگر و يا در همان سطح وجود دارد؟ 
ممكن است عوامل ديگري در اين بخش وارد شود؟ 
چگونه اين خطرات اتفاق مي‌افتد؟ 
آيا خطر كشيدن، هل دادن ويا خمش، چرخش وجود دارد؟ 
آيا خطر محيطي براي ايمني و سلامتي افراد وجود دارد؟ 
آيا خطر تجمع موادي نظير گازهاي سمي، بخار و يا بخار فلزي ويا گرد وغبار وجود دارد؟ 
آيا خطر وجود مواد آتش زا، انفجاري و يا برق وجود دارد؟ 

ايجاد يا توسعه راه حل‌ها (Develop Solutions) 
روش‌هاي پيشنهاد شده براي كنترل خطرات بايد ليست شود. 
روش‌هاي مهندسي و مديريتي براي ايزوله كردن خطرات به استفاده از وسايل 
حفاظت فردي ترجيح داده مي‌شود. 
پيدا كردن راه‌هاي جديد براي انجام شغل 
تغيير موقعيت‌هاي فيزيكي كه خطر ايجاد مي‌كند 
بازبيني روش اجرايي و روش كار 
بالا بردن آموزش قبل از انجام كار 
افزايش نظارت و سرپرستي در حين كار 
اجراي كنترل‌هاي اداري زماني كه نمي‌توان عامل خطر را با روش‌هاي مهندسي حذف كرد 
اختصاص امكانات تجهيزات فردي 

نتيجه (Conclusions) 
منافع انجامJSA 
شناسايي واقعي و پتانسيل خطراتي كه در شغل وجود دارد و كمك براي اينكه چگونه اين خطر را مديريت كنيم 
دادن آموزش‌هاي فردي به افراد در مورد حفاظت ايمني موثر 
آماده كردن پلان‌هايي براي سرپرستي ايمني 
دادن اطلاعات ايمني به كارگران جديد 
دادن دستورالعمل براي كارهاي غير معمول 
بررسي روش اجرايي شغل بعد از رخ دادن حادثه 
مطالعه روش كار براي بهبود‌هاي امكان پذير 
شناسايي حفاظ‌هاي مورد نياز براي محل‌هاي مورد نياز 
آموزش سرپرستان براي سرپرستي ايمني 
افزايش ارتباط و درگيري كارگران با مسائل و روش‌هاي ايمني 
مشاركت كارگران در ايجاد روش‌هاي اجرايي ايمن 
گرايش مثبت در مورد ايمني 

تكرار آناليز ايمني شغلي (Repeating the JSA) 
اگر هرگونه تغييري در مواد اوليه، ابزار روش‌‌ها بوجود آمد آناليز ايمني شغلي بايد تكرار شود. 
اگر حادثه مهمي در يك شغل بوجود آمد.آناليز ايمني شغلي كمك مي‌كند براي پيدا كردن علت حادثه و راه‌هاي جلوگيري از حوادث آينده آناليز ايمني شغلي بايد به صورت دوره‌اي انجام شود. اين راه ما را مطمئن مي‌‌سازد كه كارگران از روش‌هاي درست انجام كار پيروي مي‌كنند 
مراحل اساسي JHA چگونه است؟ 
چهار مرحله اساسي در انجام JHA عبارتند از: 
1) انتخاب شغلي كه بايد مورد آناليز قرار گيرد. 
2 ) تفكيك و آناليز مراحل انجام شغل به ترتيبي كه انجام مي‌شوند. 
3 ) تشخيص خطرات بالقوه در حين انجام شغل 
4 ) تعيين راهكارهاي پيشگيرانه به منظور غلبه يافتن بر خطرات 

عواملي كه در انتخاب شغل به منظور آناليز مهم هستند چيست؟ 
به طور كلي براي كسب نتايج مطلوب بايد همه مشاغل با JHA مورد بررسي قرار گيرند. بعضا در موارد خاصي به منظور انجام JHA در برخي مشاغل با يك سري محدوديت‌هاي كاربردي مانند محدوديت‌هاي زماني روبرو مي‌شويم. از ديگر موارد مورنظر بازديدهايي است كه هنگام تغيير در تجهيزات، مواد خام، پروسه‌ها و يا محيط به وجود مي‌آيد را مي‌توان نام برد. با توجه به دلايل فوق معمولا براي انجام JHA بايد شغل مورد نظر را به خوبي شناخته و اصطلاحا آن را آناليز كنيم. 

فاكتورهايي كه در تعيين اولويت مشاغل براي آناليز مد نظر قرار مي‌گيرند شامل: 
تكرار حوادث و شدت آنها: در مشاغلي كه حوادث به طور مكرر اتفاق مي‌افتد و يا اينكه هرچند وقت يكبار ولي با شدت جراحات زياد اتفاق مي‌افتد در اولويت قرار داده مي‌شوند. 
دومين عامل مهم در اولويت مشاغل جهت آناليز شغلي پتانسيل ايجاد جراحت‌ها و يا بيماري‌هاي شديد مي‌باشد.اثرات ناشي از حوادث شرايط خطرناك يا مواجهه با موادمضر نمونه‌اي از پتانسيل‌هاي شديد خطر هستند. 
شغل‌هايي كه جديدا ايجاد شده‌اند هم به عنوان فاكتور ديگر در انتخاب شغل‌ها به منظور آناليز در نظر گرفته مي‌شود. كمبود تجربه در اين گونه مشاغل عاملي براي ايجاد حادثه محسوب مي‌شود. و از طرف ديگر در اينگونه مشاغل خطرات به طور اشكار ويا پيش بيني شده‌اي خود را نشان نمي‌دهند. 
يكي ديگر از فاكتورهاي مهم كه بايد مد نظر قرار داده شود تغييراتي است كه در فرآيند ايجاد يك شغل داده مي‌شودكه مي‌تواند خطرات جديدي را در حين انجام كار ايجاد كند. 
يكي ديگر از فاكتورها مهم در اولويت بندي مشاغل مورد آناليز اعمال و يا مراحل از كار است كه متناوبا تكرار مي‌شوند. كارگراني كه نسبت به شغلشان ديدي غير مسئولانه دارن ممكن است در معرض ريسك بيشتري قرار بگيرند.و بنابراين انجام JHA در اينگونه موارد يك بازيابي خطرات را به ما ارائه مي‌كند. 

چرا از JSA استفاده مي‌كنيم و در كجا كاربرد دارد 
JSA براي كدام شغل‌ها انجام شده است 
شغل‌هايي كه در آنها حوادث و يا شبه حوادث رخ داده است 
شغل‌هايي كه در آنها موارد خطر كاملا عمومي و شناخته شده نيست و راه‌هاي مقابله با اين خطرات شناخته شده نيست. 
شغل‌هايي كه در آنها يكسري كارگر جديد با يكديگر كار مي‌كنند. 
شغل‌هايي كه در آنها نياز است چندين نفر با هم به صورت مشاركتي كار كنند 
ونياز به هماهنگي بين آنها دارد 
ابزار يا روش‌هاي جديد كاري كه در حال معرفي هستند 

چگونه ما يك شغل را به منظور انجام JHA تفكيك كنيم؟ 
بعد از انتخاب شغل به منظور آناليز، مرحله بعد تفكيك شغل براي تشخيص مراحل اساسي انجام ان شغل است يكي از اين مراحل تعيين اعمال لازم طي انجام شغل جهت پيشرفت كار است JHA يك روش تجربي را كه طي بيشتر شغل‌ها در كمتر از 10 مرحله توصيف مي‌شوند را پيشنهاد مي‌كند و اگر مراحل بيشتري جهت انجام ان شغل وجود دارد بايد شغل را به دو بخش تقسيم نمود. 
و هر بخش را به طور مجزا با JHA مورد آناليز قرار داد.مثلا شغل آپاراتي از اين گونه شغل‌هاست مهمترين نكته مورد توجه ترتيب صحيح انجام مراحل مختلف كار است.و هر مرحله‌اي كه خارج از اين ترتيب باشد ممكن است كه پتانسيل خطرزايي داشته باشد و يا اينكه ممكن است خطراتي شناسايي شوند كه در عمل وجود نداشته باشند هر مرحله كاري بايد به همان ترتيبي كه انجام مي‌شود ثبت شود و چگونگي انجام ان يادداشت گردد. 
توضيح مطالب اضافي به شكلي كه بتواند در يك شيفت كاري درتهيه آناليز شغلي مورد استفاده قرار گيرد مهم است. مراحل شغلي در ستون چپ (با توجه به رفرنس لاتين ) نوشته مي‌شود 
Preventative Measures 
Potential hazard 
Sequence of event 









اين قسمت از آناليز معمولا با تماشاي كارگران در هنگام انجام وظايف شغلي صورت مي‌گيرد و معمولا توسط سرپرست واحد مربوطه انجام مي‌شود اما در كل بيشتر آناليزها به وسيله اشخاص ديگر اتفاق مي‌افتد كه اين شخص ترجيحاً بايد عضو كميته ايمني و بهداشت شغلي باشد و به اين ترتيب احتمال از قلم افتادن نكات كليدي كمتر خواهد بود. 

كارگر مورد نظر بايد مورد آزمون قرار گرفته وتوانايي خود را در انجام همه مراحل شغل مورد نظر نشان بدهد به منظور تقويت همكاري و مشاركت كارگر بايد دلايل انجام آناليز شغلي به طور صريح براي وي شرح داده شود. لازم به ذكر است كه اين آناليز خطرات شغلي به صورت يك مطالعه اني و لحظه‌اي مورد استفاده قرار نمي‌گيرد و همچنين سعي در پنهان نمودن اعمال غير ايمن فرد مورد نظر ندارد. انجام JHA باعث مي‌شود تا خطرات و معايب موجود در مراحل مختلف كاري حذف، اصلاح و يا تا حدود ايمن كاهش يابد. 
بازديد و بررسي كار به منظور JHA بايستي درطي زمان و شرايط عادي انجام شود.مثلا اگر يك شغل مكرررا فقط در شب انجام مي‌شود. JHA نيز مي‌بايستي درطي شب انجام گيرد. وعملا انجام JHA تداعي كننده همه شرايط موجد در هنگام انجام كار باشد. 
پس از انجام JHA بايد از درستي مراحل ثبت شده وكليه اطلاعات كسب شده اطمينان حاصل كرد كه به اين منظور مطالب به دست امده به همه افراد شركت كننده در فرآيند JHA و از جمله خود كارگر عرضه شده و از انها در مورد مراحل كار نظرخواهي مي‌گردد تا اطمينان حاصل شود كه تمامي اصول به كار رفته ذكر شده اند و مراحل به ترتيب درست قرار گرفته اند. 
چگونه مي‌بايستي پتانسيل خطرات را تشخيص داد؟ 
يكي از مراحل اصلي ثبت شده اينكه بايد پتانسيل خطرات در هر مرحله‌اي شناسايي شود. براساس مشاهدات شغل و همچنين آگاهي از تصادف و صدمات اتفاق افتاده و تجارب شخصي بايد هرعاملي را كه مي‌تواند در هر مرحله از انجام شغل غلط باشد را به دست آورد.همچنين ممكن است يك بازبيني مجدد از شغل مورد آناليز JHA در بعضي موارد لازم باشد. به اين ترتيب از همان لحظه ابتدايي ثبت اطلاعات در مورد شغل و خطرات نهفته در مراحل مختلف انجام ان مي‌توان توجه بيشتري را بر روي پتانسيل خطرات معطوف داشت بايد توجه داشت كه در اين سطح هنوز هيچ تلاشي در جهت اصلاح مشكلات اشكار شده احتمالي انجام نشده و تنها شناسايي خطر صورت گرفته است. 
به منظور كمك به شناسايي پتانسيل خطرات سوالاتي مانند سوالات زير مطرح شود ولي بايد توجه داشت كه اين ليست سوالات ليست كاملي نيست. 
1. آيا امكان گير افتادن شخص در داخل ماشين و يا بين ابزار در حين كار وجود دارد؟ 
2. آيا اماكن خطرازايي ماشينها يا وسايل محتمل است؟ 
3. آيا احتمال تماس كارگر با اشياء يا مواد خطرناك وجود دارد؟ 
4. آيا احتما سرخوردن، سقوط ويا لغزيدن كارگر در حين كار وجود دارد؟ 
5.آيا كارگر از فشارهاي ناشي از بلند كردن بار، هل دادن و يا كشيدن ابزار احساس ناراحتي وشكايت دارد؟ 
6. آيا كارگر در معرض دماهاي خيلي بالا يا خيلي پايين قراردارد؟ 
7. آيا صدا و ارتعاش در محيط كار به عنوان يك معضل مطرح است؟ 
8. آيا خطر سقوط اشيا وجود دارد؟ 
9. آيا مشكل روشنايي در محيط كار مطرح است؟ 
10. آيا فاكتورهاي محيطي نظير فشار هوا، دما و رطوبت مي‌تواند ايمني را در محيط كار تحت تاثير قرار دهد؟
11. آيا احتمال وجود پرتوهاي مضر در محيط وجود دارد؟ 
12. آيا احتمال تماس با مواد داغ، سمي و يا سوزش اور در محيط مي‌تواند وجود داشته باشد؟ 
13. آيا در هواي محيط احتمال وجود گرد وغبار، فيوم، ميست و يا بخارات مي‌باشد؟ 

چگونه بايد راهكارهاي پيشگيرانه را محاسبه و ارائه نمود ؟ 
مرحله پاياني در JHA تعيين روشهايي براي حذف يا كنترل خطرات شناسايي شده است.ارزيابي‌هاي عمومي مورد قبول در اولويت بندي حذف با اصلاح خطرات شامل موارد زير است: 
1. حذف خطر: اين روش بيشترين تاثير را در پيشگيري از وقوع حوادث دارد.به منظور حذف خطرات بايد از تكنيكهايي به شرح زير استفاده گردد. 
انتخاب يك فرآيند متفاوت با فرآيند قبلي. 
تعديل و اصلاح فرآيند موجود. 
جايگزين كردن مواد خطرناك با مواد كم خطرتر. 
بهبود شرايط محيطي ( به كمك تهويه ). 
اصلاح و يا تغيير دادن تجهيزات و وسايل. 
2. محصور كردن يا باز داشتن خطرات: اگر امكان حذف خطرات نباشد مي‌توان با استفاده از حصارها، حفاظ گذاري ماشين الات و يا جداسازي كارگران از منبع خطر مثلا با كمك اتاقك‌هاي كنترل از راه دور فرآيند و يا روشها و وسايل مشابه از خطرات پيشگيري كرد. 
3. اصلاح فرآيند كار: اين عمل ممكن است به وسيله تشخيص مراحلي كه خطرناك هستند تغيير دادن ترتيب مراحل انجام كار و يا افزودن مراحل جديدي در پروسه كار (مثل قفل كردن منبع انرژي و…)انجام شود. 
4. كاهش تماس: يك روش كاهش تماس، كاهش زمانهاي مواجهه با خطر است. بدين منظور بايد از ماشين الاتي كه نياز به كمترين نگهداري و تعمير دارنداستفاده شود.همچنين استفاده از وسايل حفاظت فردي ممكن است در بعضي موارد لازم باشد.كاهش شدت حوادث، تأمين فوري تسهيلات مورد نياز، وجود ايستگاههاي شستشوي چشم هم از ديگر ضروريات مورد نياز در محل است در تهيه ليست روشهاي پيشگيري بايد توضيحات ضروري دادهشود همچنين بايد از به كاربردن كلمه توجه،دقت يا احتياط اجتناب گردد. مراحل گفته شده تا بحال بيانگر اين است كه در اين مورد چه رفتاري را بايد در پيش گرفت و چگونه به طور احسن به ان پايبند بود. 

ايجاد يا توسعه راه حلها (Develop Solutions) 
روشهاي پيشنهاد شده براي كنترل خطرات بايد ليست شود. 
روشهاي مهندسي و مديريتي براي ايزوله كردن خطرات به استفاده از وسايل حفاظت فردي ترجيح داده مي‌شود. 
پيدا كردن راههاي جديد براي انجام شغل 
تغيير موقعيت‌هاي فيزيكي كه خطر ايجاد مي‌كند 
بازبيني روش اجرايي و روش كار 
بالا بردن آموزش قبل از انجام كار 
افزايش نظارت و سرپرستي در حين كار 
اجراي كنترل‌هاي مديريتي زماني كه نمي‌توان عامل خطر را با روشهاي مهندسي حذف كرد 
اختصاص امكانات تجهيزات فردي 

نتيجه انجام JSA (Conclusions) 
شناسايي واقعي و پتانسيل خطراتي كه در شغل وجود دارد. و كمك براي اينكه چگونه اين خطر را مديريت كنيم 
دادن آموزش‌هاي فردي به افراد در مورد حفاظت ايمني موثر 
آماده كردن پلانهايي براي سرپرستي ايمني 
دادن اطلاعات ايمني به كارگران جديد 
دادن دستورالعمل براي كارهاي غير معمول 
بررسي روش اجرايي شغل بعد از رخ دادن حادثه 
مطالعه روش كار براي بهبود‌هاي امكان پذير 
شناسايي حفاظهاي مورد نياز براي محلهاي مورد نياز 
آموزش سرپرستان براي سرپرستي ايمني 
افزايش ارتباط و درگيري كارگران با مسائل و روشهاي ايمني 
مشاركت كارگران در ايجاد روش‌هاي اجرايي ايمن 
گرايش مثبت در مورد ايمني 

تكرار آناليز ايمني شغلي (Repeating the JSA) 
اگر هرگونه تغييري در مواد اوليه، ابزار روش‌ها بوجود آمد. 
آناليز ايمني شغلي بايد تكرار شود. 
اگر حادثه مهمي در يك شغل بوجود آمد.آناليز ايمني شغلي كمك مي‌كند 
براي پيدا كردن علت حادثه و راههاي جلوگيري از حوادث آينده 
آناليز ايمني شغلي بايد به صورت دوره‌اي انجام شود. اين راه ما را مطمئن مي‌سازد كه 
كارگران از روشهاي درست انجام كار پيروي مي‌كنند . 
وابزار در شرايط ايمن قرار دارند. 

تجهيزات استحفاظي فردي: (Equipment Personal Protective) 
تجهيزاتي مي‌باشد که به منظور حفاظت از قسمتهاي مختلف بدن در برابر انواع خطرات احتمالي درمحيطهاي کار طراحي مي‌شوند 

فاکتور‌هاي دخيل در انتخاب وسايل استحفاظ فردي : 
1) پذيرش کارگران جهت استفاده از لوازم حفاظت فردي که يک فاکتور اساسي در يک برنامه موفقيت آميز استفاده از PPE محسوب مي‌شود. 
2) تطابق با استاندارد 
3) انطباق با قابليت و حساسيت فردي 
4) متناسب با عامل زيان آور اعم از شدت و غلظت آلاينده و زمان مواجهه 
5) متناسب با فصل و فرهنگ جامعه(قابليت پذيرش) 
6) شکل ظاهري و کيفيت مناسب 
7) سهولت استفاده و عدم مزاحمت جهت انجام کار 
8) عدم ايجاد اثرات جانبي و چند منظوره بودن 
9) مدت زمان استفاده و قابليت دسترسي 
10) نگهداري و تاريخ انقضاء و قيمت مناسب 
11) نظر کارگر و جنس مناسب 


بحث و نتيجه گيري: 
در ابتداي فرآيند آناليز ايمني درشرکت ليستي از مشاغل وفعاليتهاي موجود تهيه که دربحث روش انتخاب شغل در پروژه آمده است مشخص و با استفاده از چک ليست شناسايي خطرات اين جداول آماده وکامل شدند لازم به ذکراست که درستون 3 جدول اقدامات کنترلي وراههاي حذف خطر براي هرشغل آمده است. نتايجي که درکل مي‌توان از اين پروزه بدست آورد: 
- پروسه کاري ايمن براي هرشغل تعريف شده 
- مشارکت کارگر درايمني انجام شغل ونيز دربرقراري محيط کارايمن 
- پروسه‌هاي کاري موجود وخطرات وبيماريهاي ناشي از آن 
- ناظران و مسئولان ايمني با استفاده از اين آناليزها، کار و موارد ايمني آن را بهتر مورد بازرسي قرار مي‌دهند
- مورد مهم تعيين نيازهاي آموزشي ايمني کارکنان، فرد خطرات محيط کار رابه خوبي شناخته وروش ايمن را مي‌داند 
- حفاظها و وسايل P.P.E مورد نياز براي هر شغل پيشنهاد مي‌شود 
- و يک نتيجه مهم، زمينه سازي در جهت ايجاد يک سيستم مديريت ايمني و بهداشت صنعتي مي‌باشد 

واژگان کليدي: 
ايمني- خطر- حادثه- شناسايي ريسک – آناليز وارزيابي ريسک 
ايمني: به معني ميزان دوري از خطروکميتي نسبي است 
خطر: شرايطي که داراي پتانسيل صدمه رساندن به کارکنان، خسارت به وسايل وتجهيزات، ماشين آلات، محيط را داشته باشد 
حادثه: رويدادي است برنامه ريزي نشده 
شناسايي ريسک: ازمراحل مديريت ريسک، تعيين کليه شرايطي که داراي پتانسيل ايجاد آسيب، حوادث، وخطرات هستند 
آناليز وارزيابي ريسک: پتانسيل آسيب رساني ريسکها را با استفاده از روشهاي کمي وکيفي تعيين و آنها را مي‌توان ازنظر مدت زمان خطر، احتمال وقوع حوادث، شدت صدمات وخسارتهاي حاصل طبقه بندي کرد. 
/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

+ نوشته شده در  یکشنبه بیست و سوم تیر 1392ساعت 22:20  توسط قدرشناس  |  نظر بدهید

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4

روش FMEA : تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن

الف ـ تاريخچه

FMEA تكنيكي است كه براي اولين بار در ارتش امريكا مورد استفاده قرارگرفته است. استانداردهاي نظامي mil-p-1629 با عنوان (روش آناليز عيب ، تاثيرات مربوط و ميزان اهميت آن) در نهم نوامبر 1949 انتشار يافت. در قالب اين استاندارد خطاها يا اشكالات پيش آمده به لحاظ تاثير گذار آنها در هدف غايي و ميزان ايمني / پرسنل /تجهيزات طبقه بندي مي‌شوند.

اولين كاربرد رسمي اين تجزيه و تحليل تحت عنوان FMEA در صنايع هوا فضاي ايالات متحده امريكا استفاده شد. در واقع آن زمان FMEA بعنوان يك نوآوري و ابتكار براي پيشگيري از اشتباهات و خطاهاي جبران ناپذيري مطرح گرديد كه وقوع هريك از آنها باعث خسارات هنگفت و اتلاف سرمايه فوق العاده زياد مي‌گرديد.

ب ـ تعريف FMEA :

تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن FMEA ناميده مي شود. FMEA يك تكنيك مهندسي است كه به منظور مشخص كردن و حذف خطاها، مشكلات و اشتباهات بالقوه موجود سيستم ، فرايند توليد و ارائه خدمت، قبل از وقوع ، در نزد مشتري ، بكار برده مي‌شود.

تعريف خاص :

FMEA در ارزيابي ريسك روش تحليلي است كه مي‌كوشد تا حد ممكن خطرات بالقوه موجود در محدوده‌اي كه در آن ارزيابي ريسك انجام مي‌شود و همچنين علل و اثرات مرتبط با آن را شناسايي و رتبه بندي كند.

د- تشريح مراحل انجام كار

1- جمع آوري اطلاعات مربوط به فرايند:

سايت يا مكاني كه در آن ارزيابي ريسك انجام مي‌شود بايد كاملاً شناسايي و نحوه فعاليت‌ها و فرايندها به دقت بررسي شود.

2- تعيين خطرات بالقوه:

تمام خطراتي محيطي ، تجهيزاتي ، مواد ، انساني و... كه ايمني را تهديد مي كند بايد در نظر گرفته شود همچنين حالات هر خطر نيز مي‌بايست مورد تجزيه و تحليل قرارگيرد.

3- بررسي اثرات هر خطر:

اثرات هر خطر، اثرات احتمالي هستند كه خطر بر ايمني افراد مي‌گذارند. اثرات خطر مي‌توانند مانند آتش سوزي، مسموميت ، شكستگي ، آسيب‌هاي مفصلي و غيره باشد.

4- تعيين علل خطر :

شناخت كافي از محدوده مورد ارزيابي مي‌تواند كمك فراواني براي شناسايي علل بوجود آمدن خطر باشد. اطلاعات فني ، زيست محيطي و ارگونوميك نيز در شناسايي بهتر علل موثر هستند.

5- چك كردن فرايندهاي كنترل :

به منظور ارزيابي بهتر خطرات صورت مي‌گيرد. بررسي برگه‌ها عمليات استانداردها الزامات و قوانين حاكم بر محيط كار و عوامل مربوط از جمله اين كارهاست.

6- تعيين نرخ وخامت :

وخامت خطر يا ميزان جديد بودن ”اثر خطر بالقوه “ بر افراد است. شدت يا وخامت خطر فقط در مورد ”اثر “ آن در نظر گرفته مي‌شود، كاهش در وخامت خطر فقط از طريق اعمال تغييرات در فرايند و نحوه انجام فعاليت‌ها امكان پذير است.

براي اين وخامت خطر شاخص‌هاي كمي وجود دارد كه بر حسب مقياس 1 تا 10 بيان مي‌گردد.

جدول (5) ـ وخامت خطر

7- احتمال وقوع:

احتمال وقوع آن مشخص مي‌كند كه يك علت يا مكانيزم بالقوه خطر با چه تواتري رخ مي‌دهد.

تنها با از بين بردن يا كاهش علل يا مكانيزم هر خطر است كه مي‌توان به كاهش عدد رخداد اميدوار بود. احتمال رخداد بر مبناي 1 تا 10 سنجيده مي‌شود. بررسي سوابق و مدارك گذشته بسيار مفيد است. بررسي فرايندهاي كنترلي، استانداردها، الزامات و قوانين كار و نحوه اعمال آنها براي دست يافتن به اين عدد بسيار مفيد است.

جدول (6) – احتمال وقوع خطر

8-نرخ احتمال كشف خطر

احتمال كشف نوعي ارزيابي از ميزان توانايي است كه به منظور شناسايي يك علت/مكانيزم وقوع خطر وجود دارد. بعبارت ديگر احتمال كشف توانايي پي بردن به خطر قبل از رخداد آن است.

بررسي فرايند هاي كنترلي استاندارد ها الزامات و قوانين كار و نحوه اعمال آنها براي دست يافتن به اين عدد بسيار مفيد است.

جدول (7)احتمال كشف خطر

1- محاسبهRPN

عدد اولويت ريسك حاصلضرب سه عدد وخامت (S) رخداد (0) و احتمال كشف (D) است

RPN= Serverity x occ urance x Detection

عدد اولويت ريسك عددي بين 1 و 100 خواهد بود.

براي اعداد ريسك بالا ، كارگروهي بايد جهت پائين آوردن اين عدد از طريق اقدام اصلاحي صورت پذيرد.

2- آيا اصلاح نياز است؟

در اين مرحله خطرات را براساس عدد اولويت ريسك رتبه بندي مي‌كنيم و براساس نظر سيستم FMEA يك حد RPN در نظر مي‌گيريم . بعنوان مثال براي سطح اطمينان 90% حد به شرح زيــــــر

بدست مي‌آيد.

سپس خطراتي كه RPN بالاي 100 دارند و در واقع نياز به اصلاح دارند و مشخص مي كنيم

توجه : براي خطراتي كه داراي حداقل يك عدد 10 هستند نيز بايد اقدام اصلاحي در نظر گرفته شود.

11- اقدامات اصلاحي و پيشنهادي :

اين اقدامات بايد در جهت اهداف زير وضع و انجام گردند:

الف ـ حذف علل ريشه اي خطر

ب ـ كاهش وخامت اثر خطا

ج ـ افزايش احتمال كشف خطر در فرايند

دـ افزايش رضايت كاري كاركنان از وضعيت ايمني

12- تعيين مسئوليت و وظايف :

سازمان بايد مسئول هر يك از اقدامات اصلاحي را مشخص و ثبت نمايد نتايج اقدامات انجام شده بايد به گروه FMEA گزارش شده و صحه گذاري شوند.

13- تصحيح فرايند طبق اقدامات اصلاحي :

اقدامات بايد بطور موثر پياده شده و اين نكته در نظر گرفته شود كه بايد اين اقدامات نيز ارزيابي شود. بعنوان مثال حذف يك ماده آتش زا از حلالها و جايگزيني يك ماده سمي مخاطرات جديدي را بدنبال دارد كه بايد آنها نيز بهمين ترتيب تجزيه و تحليل شوند.

14- بعد از انجام اقدامات اصلاحي دوباره بايد عدد RPN محاسبه گردد.

در محاسبه عدد PRN بايد توجه داشت كه تعيين اعداد نرخ رخداد، وخامت و كشف مي‌بايست براساس نوع فعاليت سازمان تعيين و تثبيت شود عمدتاً براي خطراتي كه نرخ وخامت و رخداد بالاي 7 دارند مي‌بايست اقدام اصلاحي در نظر گرفته شود.

مزاياي FMEA

1- يك ابزار پيشگيري از خطرات است

2- يك روش مناسب كمي براي ارزيابي ريسك است

3- يك روش مطمئن براي پيش بيني مشكلات و تشخيص موثرترين و كم هزينه ترين راه حلهاي پيشگيري است.

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}

 

+ نوشته شده در  یکشنبه بیست و سوم تیر 1392ساعت 22:14  توسط قدرشناس  |  نظر بدهید

سلام برهمه عزیزانی که به وبلاگ سر می زنند خواستم خدمتتان عرض کنم بنده بعلت مشغله شغلی خیلی مرتب ومنظم  نتوانستم مطالب مورد نیاز دوستان دروبلاگ قراردهم ولی به هرحال اگر درهر زمینه نیاز به کمک داشتید به من ایمیل بزنید حتما تمام تلاش خواهم کرد تاکمکی کنم آدرس ایمیل جهت جلوگیری از رباتهای هرزنامه محافظت شده اند، جهت مشاهده آنها شما نیاز به فعال ساختن جاوا اسكریپت دارید

 

+ نوشته شده در  یکشنبه بیست و سوم تیر 1392ساعت 21:59  توسط قدرشناس  |  نظر بدهید

بررسي حوادث

منبع : مركز ايمني و بهداشت حرفه‌اي كانادا

فهرست

- مقدمه

- حادثه چيست و چرا بايد مورد بررسي قرارگيرد؟

- چه كسي مسئول بررسي حادثه است؟

- آيا در تيم تحقيق حضور يك ناظر مستقيم ، الزامي است؟

- چگونه مي‌توان از بي‌طرفي گروه تحقيق اطمينان حاصل نمود؟

- بررسي حادثه شامل چه مراحلي است؟

- در بررسي علت حادثه چه مواردي بايد مورد توجه قرار گيرد؟

- اطلاعات چگونه جمع‌آوري مي‌شوند؟

- هنگام تجزيه و تحليل اطلاعات و نتيجه گيري ، چه مواردي بايد در نظر گرفته شود؟

- لزوم ارائه پيشنهادات از سوي گروه تحقيق چيست؟

- در صورت مشاهده خطاي انساني در بروز حادثه چه تمهيداتي بايد مدنظر قرار گيرد؟

مقدمه:

حادثه يك رويداد پيش‌بيني نشده است كه منجر به ايجاد وقفه در انجام فعاليت‌هاي معمول مي‌شود و ممكن است همراه با آسيب‌هاي جسمي و رواني و يا خسارات مالي باشد.

معمولاً حوادث را از ديدگاههاي مختلفي اعم از موارد حقوقي – مالي يا اقدامات ايمني و پيشگيرانه مورد بررسي قرار مي‌دهند . بررسي حوادث به وقوع پيوسته مي‌تواند در زمينه شناخت و رفع و اصلاح خطرات موجود در محيط بسيار راهگشا باشد مقاله پيوست كه برگرفته از سايت مركز ايمني و بهداشت حرفه‌اي كانادا مي‌باشد، در مورد روش‌ها و مراحلي كه يك گروه تحقيق در بررسي حوادث لازم است، مدنظر داشته باشد مطالبي ارائه نموده كه اميداست مورد استفاده خوانندگان محترم قرار گيرد.

حادثه چيست و چرا بايد مورد بررسي قرارگيرد؟

واژة "حادثه" را به عنوان يك رويداد پيش‌بيني نشده تعريف مي‌شود، كه انجام يك فعاليت را دچار وقفه كرده و ممكن است با جراحت يا خسارت مالي همراه باشد.

دلايل بررسي حادثه در كارگاه موارد ذيل مي‌باشد:

- بررسي موضوع از نظر حقوقي و قانوني

- برآورد هزينه خسارات ناشي از وقوع حادثه

- اتخاذتصميم‌درخصوص‌تبعيت ازمقررات ايمني قابل اجرا،براي كاهش احتمال وقوع‌حوادث

- پرداخت غرامت به كارگران حادثه ديده

اساساً تحقيقات و بررسي حادثه به منظور يافتن علت حادثه و جلوگيري از وقوع موارد مشابه درآينده مي‌باشد. حوادثي كه جراحت يا خسارت‌هاي مالي به همراه ندارند نيز بايد تحت بررسي قرار گيرند تا خطرات محيط، تعيين و درجهت رفع و اصلاح آنها اقدام گردد. چنين مراحلي در مورد حوادث فرعي كه از اهميت كمتري برخوردار هستند، نيز بايد مدنظر قرار گيرند . اطلاعات حاصله از تحقيقات انجام گرفته بر روي حوادث مي‌تواند به عنوان راهنمايي، جهت سرپرستان و بازرسان تازه به كارگمارده شده و همچنين اعضاي كميته‌هاي ايمني و بهداشت حرفه‌اي مورد استفاده قرار گيرد.

در زمان بررسي حوادث بيشترين تأكيد بايد بر روي يافتن ريشه‌هاي وقوع حادثه باشد تا خود مراحل تحقيق

چه كسي مسئول بررسي حادثه است؟

در حالت ايده‌آل ، تحقيقات بايد توسط كارشناسان ماهر و با تجربه در يافتن علت وقوع حوادث، آشنا با تكنيك‌هاي بررسي حادثه و مطلع از مراحل انجام كار و برنامه‌هاي كاري صورت گيرد.

متأسفانه چنين افرادي به ويژه در سازمانهاي كوچكتر به سختي پيدا مي‌شوند . اما كارشناسان و بازرسان مسئول در امر بررسي حادثه، مي‌توانند از مساعدت كارگران يا سرپرستاني كه در زمينه بررسي حادثه تجربه دارند، بهره جويند.

براساس برخي قوانين حقوقي، مديريت به همراهي نمايندگان كارگران، اقدامات لازمه را جهت بررسي حادثه به عمل مي‌آورند و يا اينكه تحقيقات توسط بازرساني كه اطلاع كامل از چگونگي انجام كار و مراحل آن دارند، صورت مي‌پذيرد.

آيا در تيم تحقيق حضور يك ناظر مستقيم الزامي است؟

مزيت حضور ناظرمستقيم در اين است كه اين شخص داراي اطلاعات كافي در موردكار و افرادي كه درگير آن هستند همچنين شرايط حاكم بر محيط كاري دارد، به علاوه سرپرست مربوطه، معمولاً مي‌تواند اقدامات فوري مفيدي را به انجام رساند، اما موضوعي كه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه ، ممكن است اقداماتي جهت سرپوش گذاشتن بر كوتاهي سرپرست كارگاه در وقوع حادثه صورت گيرد.

براي جلوگيري از بروز چنين وضعيتي پيشنهاد مي‌شود نماينده يا نمايندگان كارگران و همچنين اعضاي هيئت مديره، گزارشات تحقيق را بطور جدي و موشكافانه مورد تجديد نظر قرار دهند .

چگونه مي‌توان از بي طرفي گروه تحقيق اطمينان حاصل نمود؟

بازرسي كه معتقد است ، بروز حوادث ناشي از شرايط ناايمن ، است ، سعي در بررسي شرايط مؤثر در وقوع حادثه را دارد به بيان ديگر كسي كه معتقد است ، اعمال ناايمن منجر به بروز حوادث مي‌شوند ، تلاش خواهد كرد تا خطاهاي انساني انجام گرفته را پيدا كند . بنابراين لازم است تا بطور خلاصه فاكتورهاي اصلي در زنجيره وقوع حوادث مورد كنترل و بررسي قرارگيرد.

نكته مهم اين است كه به ندرت پيش مي‌آيد كه تنها يك عامل در بروز حوادث دخيل باشد، بلكه عموماً مجموعه‌اي از عوامل ، در اين امر مؤثر مي‌باشند.

اگر در بررسي حادثه‌اي فقط به بي‌دقتي كارگر اشاره شود و تحقيقات بيشتري انجام نگيرد ، سوالات مهمي نظير سؤالات ذيل بي‌پاسخ مي‌ماند:

1- آياروز حادثه كارگر مضطرب بوده است؟ اگر پاسخ مثبت است ، چرا اينگونه بوده‌است؟

2- آيا از برنامه كاري ايمني، تبعيت مي‌شده است؟ در صورت پاسخ منفي علت اين امر چه بوده است ؟

3- آياتجهيزات‌ايمني بدون اشكال بوده‌اند؟درصورت پاسخ منفي علت اين امرچه بوده‌است؟

4- آيا كارگران آموزش‌هاي لازمه را فراگرفته‌اند ؟ در صورت پاسخ منفي علت اين امر چه بوده است ؟

پاسخگويي به سئوالات فوق و همچنين سوالات مشابه ، مي‌تواند بازرسان را درامر تشخيص صحيح علل وقوع حادثه ياري رساند.

بررسي حادثه شامل چه مراحلي است؟

بررسي حادثه شامل مراحل زير مي‌باشد:

- گزارش وقوع حادثه به شخص مسئول در سازمان

- ارائه سريع كمكهاي اوليه و مراقبت‌هاي پزشكي براي مجروحان و آسيب‌ديدگان

- بررسي حادثه

- شناسايي و تشخيص عوامل بروز حادثه

- گزارش يافته‌ها و اطلاعات حاصله

- توسعه برنامه‌ها و اقدامات اصلاحي

- اجراي اين برنامه‌ها

- ارزيابي ميزان تأثير اقدامات اصلاحي

- ايجاد تغييرات مستمر براي بهبود وضعيت موجود

بررسي حادثه بايد در كمترين فاصله زماني از وقوع حادثه يا شبه حادثه[1] انجام گيرد و از به هم خوردن صحنه حادثه جلوگيري گردد، بدين منظور بايد شاهدان عيني را شناسايي نموده و از اشخاصي كه شرايط را همانگونه كه در لحظه وقوع حادثه بوده است، مشاهده نموده‌اند ياري جست.

براي جلوگيري از اتلاف وقت، ابزار و وسايلي كه اعضاي تيم تحقيق ممكن است لازم داشته باشند، (نظير : مداد، كاغذ، دوربين، فيلم و ...) بايد سريعاً در اختيار آنها قرارگيرد.

چه عواملي بايد به عنوان علت حادثه در نظر گرفته شود؟

- مدل هاي عوامل مسبب حوادث

مدل‌هاي‌زيادي دربيان عوامل مسبب حوادث مطرح شده،نظيرتئوريHeinrich's Domino و درخت ريسك . مدل ساده‌اي كه در شكل (1) نشان داده شده است ، سعي دارد، عوامل وقوع حادثه رادر5 دستة نوع كار،موادوسايل كار، محيط، نيروي كار و مديريت نمايش دهد.

زماني كه از اين مدل استفاده مي‌شود، عوامل محتمل در هر 5 دسته، بايد به دقت مورد بررسي قرارگيرد.

به خاطر داشته باشيد كه موارد مذكور، سؤالات نمونه هستند واز اينها نمي‌توان چك ليست جامع و كاملي تهيه نمود .

در زير توضيح مختصري از عوامل مذكور آورده شده است :

شكل (1)

كار (وظايف محوله) - Task

به عنوان اولين فاكتور در بررسي حوادث ، طريقه انجام كار در زمان وقوع حادثه بررسي مي‌شود و اعضاي گروه تحقيق پاسخ سؤالاتي نظير سؤالات زير را جستجو خواهند كرد :

- آيا از يك دستور كار ايمن استفاده مي‌شده است؟

- آيا شرايط ايمن به مرور زمان به شرايط ناايمن تغيير يافته است؟

- آيا ابزار و وسايل مناسب در دسترس بوده است؟

- آيا از وسايل مناسب استفاده مي‌شده است؟

- آيا تجهيزات ايمني سالم بوده‌اند؟

- آيا در مواقع لزوم از حفاظ‌هاي مناسب استفاده مي‌شده است؟

به دنبال اكثر اين سؤالات ، پرسش مهم ديگري كه مطرح مي‌شود اين است كه: اگر پاسخ منفي است ، علت چه بوده است ؟

وسايل و تجهيزات كار - Material

براي يافتن عوامل مؤثر در وقوع حادثه كه از تجهيزات و وسايل مورد استفاده ناشي مي‌شوند ، بازرسان بايد پاسخ سؤالات ذيل را جستجو نمايند:

- آيا در كارگاه ،تجهيزات و دستگاههاي داراي نقص فني ، موجود است؟

- علت خرابي و ازكار افتادن دستگاه چه بوده است؟

- آيا در طراحي ماشين‌آلات دقت لازم بعمل نيامده است ؟

- آيا در كارگاه از مواد مضر و خطرناك استفاده مي‌شود ؟

- آيا ماهيت خطرناك اين مواد براي كارگران شناخته شده است؟

- آيا ماده جايگزين كه خطر كمتري داشته باشد ، موجود مي‌باشد ؟

- آيا مواد اوليه مصرفي استاندارد مي‌باشند؟

- آيا كاركنان بايد از وسايل حفاظت فردي استفاده كنند؟

- و آيا وسايل حفاظت فردي در اختيار كاركنان بوده است ؟

اگر درهر مرحله مشخص شود كه شرايط نا ايمن در محيط كار وجود داشته ، بازرس بايد علت اين امر را شناسايي كند.

محيط – Environment

محيط فيزيكي و به ويژه تغييرات ناگهاني حادث شده درمحيط كار ، فاكتورهايي هستند كه نياز به شناسايي دارند . چيزي كه مهم است ، شرايط حاكم در زمان وقوع حادثه مي‌باشد ، نه شرايطي كه در حالت عادي و معمول هميشگي حاكم بوده است . به عنوان مثال لازم است گروه تحقيق موارد ذيل رامورد بررسي قرار دهد:

- شرايط آب و هوايي (جوي) چگونه بوده است؟

- آيا حادثه ناشي از شرايط نابسامان كارگاه بوده است؟

- آيامحيط خيلي سرد و يا خيلي گرم بوده است؟

- آيا در محيط كار سروصداي زيادي وجود داشته است؟

- آيا در محل كار نور كافي وجود داشته است؟

- آيا درمحل كار مواد سمي يا گازهاي خطرناك ، گرد وغبار يا دمه فلزي (Fume) وجود داشته است ؟

ويژگيهاي كاركنان – Personal

شرايط فيزيكي و رواني هر يك از افرادي كه مستقيماً در ايجاد حادثه دخيل بوده‌اند بايد مورد بررسي قرار گيرد . هدف از اين تحقيق ، سرزنش اشخاص نيست، اما نكته مهم آن است كه اين تحقيق بدون بررسي ويژگي‌هاي شخصيتي كاركنان ، كامل نخواهد شد .

در ذيل به نمونه‌اي از سؤالات مطرح شده در اين زمينه اشاره شده است :

- آيا كارگران در كاري كه انجام مي‌دادند تجربه داشته‌اند؟

- آيا آموزش مناسبي ديده‌اند؟

- آيا به لحاظ جسمي (فيزيكي) توانايي انجام كار را داشته‌اند؟

- وضعيت سلامتي آنها چگونه بوده است؟

- آيا آنها خسته بوده‌اند؟

- آيا آنها تحت استرس‌هاي كاري يا شخصي قرار داشته‌اند؟

مديريت – Management

مسئوليت قانوني ايجاد شرايط ايمن در محل كار با مديريت است و در نتيجه نقش سرپرستان و مديران ردة بالا هميشه بايد در تحقيق حادثه مورد توجه قرار گيرد.

پاسخ سؤالات مطرح شده قبلي به لحاظ منطقي منجر به پرسش‌هاي بيشتري نظير سؤالات ذيل مي‌شود :

- آيا دستورات ايمني به كاركنان ابلاغ شده است و همة كاركنان از آنها مطلع هستند؟

- آيا طريقه انجام كار بصورت مدون در دسترس كاركنان مي‌باشد؟

- آيا كارها مطابق دستورالعمل به اجرا درآمده‌اند؟

- آيا نظارت مناسبي در امر اجرا، اعمال شده است؟

- آيا كارگران براي انجام كار آموزش ديده‌اند؟

- آيا برنامه‌اي جهت رفع مشكلات وجود دارد؟

- آيا شرايط ناايمن موجود، تصحيح شده است ؟

- آيا سرويس‌هاي تعمير و نگهداري بصورت دوره‌اي و منظم انجام گرفته است ؟

- و آيا بازرسي‌هاي منظم دوره‌اي انجام شده است؟

اين مدل تحقيق حادثه ، راهنمايي جهت پي بردن به عوامل مؤثر در بروز حادثه مي‌باشد و احتمال پرداختن به يك عامل را (به تنهايي) كاهش مي‌دهد . بعضي از بازرسان ترجيح مي‌دهند سؤالات مختلفي از دسته هاي متفاوت را مطرح كنند، اگر چه هر سؤال مناسب و مرتبط با موضوع، قابل طرح است، حتي اگر در گروه خاصي از سؤالات مطرح شدة فوق‌الذكر نباشد .

يكبار ديگر بر اين موضوع تأكيد مي‌شود كه موارد فوق ، چك ليست كاملي را ارائه نمي‌دهند ، بلكه تنها به عنوان سؤالات نمونه مطرح شده‌اند.

اطلاعات چگونه جمع‌آوري مي‌شوند؟

مراحل بررسي يك حادثه ساده مي‌باشد، مأمور تحقيق حادثه، اطلاعات را جمع‌آوري مي‌كند، آنها را آناليز و نتايج را اعلام مي‌كند و در نهايت پيشنهاداتي را ارائه مي‌نمايد.

هنگام بررسي حادثه فكر آزاد و ديد باز لازم است ، پيش داوري‌هاي نابجا ممكن است باعث شود مسير اشتباهي را دنبال كرده و حقايق مهمي را ناديده بگيريم . تمام عوامل ممكن بايد مورد بررسي قرار گيرند . فكر كردن و دادن ايده، تمرين خوبي است ولي تا جمع‌آوري كامل اطلاعات نبايد نتيجه گيري نهايي را اعلام نمود.

* كارگران حادثه ديده:

مهمترين اقدامات در اين خصوص ، عمليات نجات ،    درمان پزشكي اشخاص آسيب ديده و جلوگيري از پيشرفت جراحت مي‌باشد كه در اولويت قرار دارند و ساير اقدامات نبايد با اين فعاليت‌ها تداخل نمايند. زماني كه اوضاع تحت كنترل درآمد، مأموران تحقيق مي‌توانند كار خود را شروع كنند.

* مستندات:

قبل از تلاش براي جمع‌آوري اطلاعات ، يك بازرسي كلي از سايت به عمل آوريد و از صحنه‌حفاظت كنيد،به نحوي‌كه‌صحنه حادثه به هم نخوردوشاهدان عيني راشناسايي نماييد.

در بعضي قوانين، صحنه حادثه را قبل از تائيد قبلي از جانب اداره بازرسي ، يا پليس نبايد به هم زد .

در صحنة حادثه اطلاعات غيرقابل بحثي وجود دارد و در معرض تغييرات سريع يا از بين رفتن قرار دارد، بنابراين در ابتدا بايد اطلاعات موجود در صحنه حادثه ثبت و ضبط شود. براساس اطلاعات حاصله درخصوص مراحل انجام كار، ممكن است بخواهيد موارد زير را كنترل نماييد:

- شغل كارگران آسيب ديده

- تجهيزات مورد استفاده

- مواد مورد استفاده

- تجهيزات ايمني مورد استفاده

- وضعيت وموقعيت حفاظ ها

- وضعيت سيستم هاي كنترلي ماشين‌ها

- آسيب ديدگي وسايل

- نظافت و نگهداري از محيط كار

- شرايط آب و هوايي

- ميزان روشنايي

- ميزان سرو صدا

بهتر است قبل از جابجايي اشيا از محل وقوع حادثه يا از موارد خاصي عكس گرفته شود. در هر صورت حتي اگر عكسي هم از محل حادثه گرفته شده باشد، نوشتن توضيحاتي در خصوص موقعيت هاي اشيا در محل وقوع حادثه ، ضروري مي‌باشد.

مطالعه اين موارد مي‌تواند شرايطي را كه ظاهراً از نظر دور افتاده است ، معلوم نمايد.

كروكي صحنه حادثه نيز مي‌تواند در مراحل بعدي و در آناليز اطلاعات شما را ياري رساند و توضيحي براي گزارشات مدون باشد.

* گزارش شاهدان عيني:

در برخي موارد ممكن است شما نتوانيد سريعاً پس از وقوع حادثه در محل حاضر شده و صحنه حادثه را از نزديك مشاهده نماييد ، در اينصورت مهمترين كار، مصاحبه و گفتگو با شاهدان عيني حادثه مي‌باشد در حقيقت در اينگونه موقعيت‌ها ، شاهدان عيني اولين منبع اطلاعاتي شما مي‌باشند.

به لحاظ تحت استرس بودن و ياترس آنها از اتهام ، مصاحبه با شاهدان،جزء سخت‌ترين مسئوليت‌هايي است كه يك بازرس با آن مواجه مي‌باشد .

شاهدان عيني بايد هر چه زودتر مصاحبه شوند ، زيرا اگر فرصتي براي بحث در خصوص واقعه پيش‌آمده ، با خودشان داشته باشند ، ممكن است دچار ترديد شوند.

شاهدان بايد به تنهايي مصاحبه شوند نه گروهي . بهتر است در محل حادثه با شاهدان مصاحبه كنيد ، چرا كه در محل حادثه ، ثبت موقعيت هريك از افراد به تنهايي و توضيح شرح وقوع حادثه آسان تر است . اما در برخي از مواقع ، بسته به نوع و طبيعت حادثه و شرايط روحي شاهدان ، ممكن است ، ترجيحاً مصاحبه خارج از محل وقوع حادثه و در مكاني آرام انجام گيرد تا موجب سردرگمي كمتري براي افراد شود .

* مصاحبه:

مصاحبه هنري است كه توصيف آن در كلام نمي‌گنجد و نمي توان آن را از نظر دور داشت . هدف از مصاحبه ، فهميدن موضوع و شنيدن آن از زبان شاهدان و داشتن اظهارات آنها از حادثه مي‌باشد .

پيشنهاد مي‌شود براي انجا مصاحبه باشاهدان ، موارد زير مدنظر قرار گيرند:

· شهودي را كه در اثر وقوع حادثه متأثر هستند براي مصاحبه انتخاب كنيد.

· تأكيد روي حقيقت و دليل واقعي تحقيق داشته باشيد تا مشخص شود دقيقاً چه چيزي اتفاق افتاده و علت آن چه بوده است ؟

· اجازه دهيد تا شاهدان صحبت كنند و شما گوش كنيد.

· در خصوص اطلاعات دريافتي تأئيديه بگيريد.

· سعي كنيد به احساسات دروني شاهدان پي ببريد.

· در طول مصاحبه يادداشت برداريد.

· همچنين هنگام مصاحبه ، از انجام موارد ذكر شده در ذيل خودداري نماييد:

· شاهدان را نترسانيد.

· سخن شاهدان را قطع نكنيد.

· از شتاب زدگي بپرهيزيد.

· از پرسيدن سؤالاتي كه شاهدان را به سوي جواب هدايت مي‌كنند ، خودداري نمائيد.

· احساس شخصي خود را نشان ندهيد .

· هنگام صحبت كردن با شاهدان از نوشتن يادداشت هاي طولاني و خسته كننده پرهيز نماييد.

سؤالاتي را مطرح كنيد كه افراد نتوانند با يك پاسخ «بله» يا «خير» از جواب دادن طفره رفته و از ارائه توضيحات بيشتر امتناع ورزند، سؤالاتي كه بايد از شاهدان پرسيده شود ، بسته به نوع حادثه تغيير مي‌كند ، اما برخي از پرسش‌ها ، عمومي بوده و هر بار بايد سؤال شوند كه شامل سؤالات زير مي‌باشد:

· در زمان وقوع حادثه كجا بوديد؟

· در زمان وقوع حادثه در حال انجام چه كاري بوديد؟

· چه چيزهايي ديده يا شنيده‌ايد؟

· شرايط محيطي كارگاه در زمان وقوع حادثه چگونه بوده است ؟ (آب و هوا، نور، سروصدا و ....)

· كارگران حادثه ديده در زمان وقوع حادثه در حال انجام چه كارهايي بوده‌اند؟

· به نظر شما دليل وقوع حادثه چيست؟

· چگونه از بروز حوادث مشابه مي‌توان جلوگيري كرد؟

اگر شما سريعاً پس از وقوع حادثه ، در صحنه حادثه حضور نداشته‌ايد با طرح سؤالات مستقيم مي‌توانيد به ماهيت آن پي ببريد . بايد مراقبت نمود تا اطلاعات و اخبار واصله از اعتبار برخوردار باشند .

پاسخ به چند سوال ابتدايي نشان خواهد داد كه شاهدان تا چه اندازه از حادثه مطلع هستند و مي‌دانند چه اتفاقي افتاده است ، تكنيك ديگري كه گاهي اوقات براي مشخص كردن چگونگي وقوع حادثه بكار مي‌رود بازسازي صحنه حادثه مي‌باشد (دقيقاً همانگونه كه اتفاق افتاده است).

بديهي است كه تمهيدات بيشتري براي جلوگيري از ايجاد خسارت و جراحت بايد در نظر گرفته شود .

* اطلاعات پايه – Background Info

سومين منبع اطلاعات مي‌تواند اسناد و مداركي نظير ، اطلاعات فني (Technical Data Sheet) ، گزارشات تعمير ونگهداري ، گزارشات حوادث قديمي و گزارشات مربوط به آموزش كارگران مي‌باشد.

منابع اطلاعاتي مناسب ديگير نيز بايد مورد مطالعه قرار گيرد تا مشخص شود كه چه اتفاقي افتاده است و جه تغييراتي را براي جلوگيري از وقوع حوادث مشابه مي‌توان پيشنهادكرد .

هنگام آناليز و نتيجه گيري چه مواردي بايد در نظر گرفته شوند؟

در اين مرحله از تحقيق بيشتر وقايع و حقايق درخصوص اينكه چه اتفاقي افتاده و اين اتفاق چگونه رخ داده است ، بايد موجود باشد . جمع‌آوري اين اطلاعات با سعي و تلاش زيادي همراه است ، اما اين تنها نيمي از هدف مي‌باشد . اكنون سؤال كليدي ديگري مطرح مي‌شود و آن اين است كه : «چرا حادثه اتفاق افتاده است؟»

براي جلوگيري از وقوع حوادث مشابه بازرس مأمور تحقيق بايد پاسخ كليه سوالاتي را كه ممكن است مطرح شود پيدا كند . آنها بايد همه احتمالات ممكن را در نظر داشته و تمامي حقايق را جستجو نمايند .

اگر هنوز در زنجيره عوامل مؤثر در وقوع حادثه ، عامل خاصي به عنوان علت اصلي ، پيدا نشده باشد، شما نياز داريد تا با تعداد بيشتري از شاهدان مصاحبه كنيد و يا جلسات متعدد ديگري با آنها برگزار نموده و فرضيات موجود رامجدداً مرور نماييد تا اين جاهاي خالي پر شود .

نكته اي كه بايد مدنظر قرارگيرد اين است كه تعدادي از فرضيات در تحقيق حادثه به كار نمي‌آيد . به بيان ديگر بهتر است فرضيات بر پايه اطلاعات موجود از حادثه بنا شود . وقتي تجزيه و تحليل شما كامل شد، از آنچه كه در محل كار در لحظه حادثه اتفاق افتاده يادداشتي به اختصار تهيه نماييد . بهتر است تمامي عوامل ممكن در هر مرحله ليست شود . اين امر يك كار اضافي نيست بلكه نوشته‌هاي تهيه شده به عنوان پيش نويسي است كه بخشي از گزارش نهايي را تشكيل مي‌دهند.

هر نتيجه گيري بايد دقيقاً كنترل شود تا صحت موارد زير اثبات گردد:

· نتايج حاصله، مستند به دلايل و شواهد باشد .

· مدارك و اسناد بصورت مستقيم از طريق ضبط مصاحبه بر روي نوار باشد . (يا تهيه نوشته از مصاحبه‌هاي صورت گرفته)

· مدارك بر پايه فرضيات صحيح باشند.

لزوم ارائه پيشنهادات از سوي گروه تحقيق چيست؟

مهمترين مرحله در بررسي يك حادثه مرحله نهايي آن مي‌باشد كه شامل دستيابي به مجموعه‌اي از پيشنهادات قابل توجه است كه براي جلوگيري از تكرار حوادث مشابه در نظر گرفته مي‌شوند .

زماني كه شما از مراحل انجام كار و موقعيت‌هاي مختلف سازمان آگاهي مي‌يابيد، ارائه پيشنهادات واقع بينانه مشكل نخواهد بود . در اين زمينه بهتر است سعي در ارائه پيشنهادات عملي و عمومي بنمائيد تا بتوان بدون اتلاف وقت ، نيرو و يا هزينه اضافي ، آنها را به اجرا درآورد.

به عنوان مثال ، اگر تحقيقات شما نشان مي‌دهد كه محل تاريكي در محيط كار وجود دارد كه دروقوع حادثه دخيل بوده است ، بهتر است پيشنهاد ارائه شده مبني بر حذف يا بهبود موقعيت و وضعيت محل هاي تاريك كاري به وسيله وسايل و تجهيزات مناسب با نوع كار باشد .

هرگز توصيه‌هايي مبني بر تأديب يا بر تعويض نيروي كار ، تنها به علت خطايي كه احتمالاً مرتكب شده‌اند ، ندهيد. چرا كه اين كار نه تنها با هدف واقعي بازرسي ، تناقض دارد، بلكه شانس جريان آزاد اطلاعات را در حوادث بعدي به مخاطره مي‌اندازد .

در حوادثي كه قادر نيستيد علل وقوع حادثه را با قاطعيت تعيين كنيد، ممكن است هنوز ضعف هايي در سيستم ايمني وجود داشته باشد كه از نظر شما پنهان مانده باشد. مناسب است كه با ارائه پيشنهادات نقايص موجود را برطرف نماييد .

* گزارش مكتوب

اگر سازمان شما فرم استانداردي دارد كه بايد مورد استفاده قرار گيرد ، شما حق انتخاب كمتري در چگونگي تهيه گزارش داريد .

· اگر جاي كم و محدودي ، براي پاسخ در نظر گرفته شده است ، بايد در همان محل ، پيشنهادات رادرج كردواز پشت فرم براي توضيحات بيشتر در صورت لزوم استفاده نمود.

· اگر چك ليستي كه شامل علل مختلف حوادث است موجود باشد ، ممكن است ساير علل از نظر دور بماند .

· از عبارت «موقعيت نا ايمن» معمولاً اين معني استنباط مي‌شود كه تنها يك عامل در وقوع حوادث دخيل بوده، در صورتيكه ممكن است بيش از يك وضعيت نا ايمن وجود داشته باشد. بهتر است در اينگونه موارد ، بجاي استفاده از چنين عبارتي ، عامل ناايمن را دقيقاً تشريح نماييم .

· گذاشتن اختلاف بين «علت اوليه» و «عوامل موثر» ممكن است باعث گمراهي افراد شود. نكته قابل توجه اين است كه تمام علل حادثه مهم هستند و در فعاليت اصلاحي قابل توجه و استناد مي‌باشند . پس بهتر است به جاي استفاده از چنين عباراتي ، تفاوتي بين علل مختلف قائل نشده و به همگي علل موجود ، اهميت يكساني جهت پيشگيري بدهيم.

از پيش نويس قبلي تهيه شده‌اي كه شامل مراحل وقوع حادثه است مي توان براي توصيف حادثه استفاده كرد . بخاطر داشته باشيد كه خوانندگان گزارش شما، به اندازة شما از حادثه مطلع نيستند ، بنابراين "تمام جزئيات را در گزارش خود قيد نماييد" .

استفاده از عكس‌ها و نمودارها ممكن است شما را از توضيح بسياري كلمات رهايي بخشد .

مشخص كنيد كدام بخش ازگزارش بر پايه حقايق موجود، اظهارات شاهدان عيني يا فرضيات شما مي‌باشد .

اگر در بخش هاي خاصي ترديد وجود دارد آن را همچنانكه هست بيان كنيد.

نتيجه گيري هاي شما بايد همراه با ارائه پيشنهادات باشد. از ارائه مطالب غيرضروري ، عكس‌هايي كه مشخص كننده چيزي نيستند و همچنين بخشهايي از تحقيق كه به جايي نمي‌رسد اجتناب نماييد .

نهايتاً توجه داشته باشيد كه ، "معيار خوب بودن گزارش ، كيفيت آن است نه كميت آن".

در صورت مشاهدة خطاي انساني در بروز حادثه چه تمهيداتي را بايد مدنظر قرارداد؟

مشكلي كه بسياري از بازرسان با آن درگير هستند ، اين است كه اشخاص نمي‌خواهند سرزنش شوند، حتي اگر در خلال تحقيقات حادثه مشخص شود كه شخص يا اشخاصي از ميان مديران ، سرپرستان يا كارگران به وضوح در ايجاد حادثه دخيل بوده‌اند اين نكته بايد مدنظر قرار گيرد كه بجاي تأديب و سرزنش تك تك افراد ، سعي در اصلاح وضعيت موجود شود.

همچنين بايد توجه كرد كه چشم پوشي از خطاهاي انساني، كيفيت گزارش حادثه را پايين مي‌آورد و موجب تكرار حوادث مشابه در آينده مي‌شود، زيرا خطاهاي گذشته به آنها گوشزد نشده و راه‌هاي اصلاحي براي آنها ارائه نگرديده است .

تجهيزات اوليه موردنياز براي تحقيق حوادث

استفاده از لوازم ذكر شده در ذيل مي‌تواند بازرسان و اعضاي كميته را در امر تحقيق حوادث ياري رساند .

1- اسناد و مدارك (از قبيل استانداردهاي OSHA ، قرارداد يا كارت بازرسي و ...)

2- تجهيزات ايمني (عينك ، گوشي ايمني، كلاه ايمني مناسب و لباس حفاظتي)

3- لوازم مربوط به عكاسي و فيلم برداري (دوربين ، فيلم و ...)

4- لوازم يادداشت (تخته شاسي، كاغذ، مداد، كاغذ رسم براي رسم كروكي، خط‌كش، قطب‌نما، زاويه سنج و ...)

5- لوازم متفرقه نظير ، كيف پلاستيكي براي نگهداري نمونه‌ها، دستگاه ضبط صوت، كيف حمل تجهيزات مورد نياز و ...

+ نوشته شده در  چهارشنبه بیست و سوم اسفند 1391ساعت 0:30  توسط قدرشناس  |  نظر بدهید

HAZOP فشار بالا در راکتور پلیمریزاسیون را به عنوان یک انحراف ثبت کرده است. راکتور فولادی به یکسری ستون تزریقی پلاستیکی و یک کندانسور فولادی متصل شده است.شکاف در ستون فیبرهای پلاستیکی موجب انتشار بخارات قابل اشتعال می گردد و امکان ایجاد حریق را در صورت وجود یک منبع جرقه بوجود می آورد . با استفاده از جدول میزان شدت خطر توسط تیم LOPA شدید (S) تشخیص داده می شود؛ زیرا این حادثه می تواند منجر به جراحات شدید و یا انهدام کارگاه گردد ، حادثه و شدت آن در ستونهای 1 و2 جدول شکل F1 به ترتیب وارد می شود .

1) دلایل اتفاق:

HAZOP دو علت آغاز ایجاد فشار بالا را نشت آب سرد و عدم وجود یا عملکرد کنترل بخار راکتور تشخیص داده است. این دو دلیل در ستون 3 وارد می شود .

2) امکان وقوع :

مدارک موجود حاکی از وقوع یکبار در طول 15 سال گذشته را نشان می دهد.گروه فقدان آب سرد را جهت تخمین محافظه کارانه یکبار در ده سال انتخاب می کند . در نتیجه حادثه0.1 حادثه در یکسال در ستون 4 وارد می شود .

3) طراحی لایه های محافظ:

یک سیستم ایمنی ضد حریق جهت محیط کارفرآیند طراحی شده است و نیز دارای یک برنامه ایمنی از جمله تغییر روش برای جایگزینی تجهیزات الکتریکی آن محدوده هستیم. گروه LOPA تخمین می زند که ریسک وجود یک منبع جرقه با این برنامه به میزان 10 برابر کاهش می یابد. پس عدد 0.1 در ستون 5 زیر طراحی فرایند ثبت می شود .

4) BPCS:

فشار بلال در راتور دمای بالا را نیز به همراه خواهد داشت سیستم دارای یک BPCS است بدین معنی که میزان بخار ورودی را با توجه به دمای رویه راکتور تنظیم می کند و درصورتیکه دمای راکتور بالاتر از حد مجاز باشد آن را قطع خواهد کرد و زمانیکه جریان بخار قطع گردد قطعا" فشار کاهش می یابد . این BPCS بسیار قابل اعتماد است و هرگز سابقه خطا نداشته است .گروه برای این بخش عدد PFD_avg را 0.1 در نظر می گیرد و در ستون 5 وارد می کند .( عدد 0.1 حداقل عدد مجاز برای ثبت در ستون BPCS است.)

5) وسایل اعلام خطر:

یک فرستنده بر روی جریان آب سرد در کندانسور وجود دارد و به یک کنترل کننده دمای BPCS از طریق کابل متصل شده است ؛ جریان کم آب سرد و رودی به کندانسور باعث اعلام خطر به اپراتور به منظور قطع جریان بخار می گردد . آلارم زمانیکه به یک BPCS کنترل کننده دما وصل باشد می تواند مصل یک لایه محافظ عمل کند . گروه LOPA برای PFD_avg با عدد 0.1 موافق است زیرا همیشه یک اپراتور در اتاق کنترل حاضر است و عدد 0.1 نیز در ستون 5 در بخش آلارم وارد می شود .

6) کاهش خطر مضاعف :

دسترسی افراد به منطقه عمل سیستم در زمان فعالیت سیستم محدود شده است . فعالیت های تعمیر و نگهداری تنها در زمان خاموش بودن سیستم ممکن است در ضمن تمام افراد غیر مسوول برای حضور در محوطه کار سیستم نیاز به هماهنگی با مدیریت دارند . با توجه به این روش ایمنی موجود در سیستم ، گروه ریسک حضور پرسنل تا 10 برابر کاهش می دهد لذا عدد 0.1 در ستون 6 وارد می گردد .

7) IPL :

راکتور مجهز به یک شیر اظطراری است که هنگام افزایش دما ناشی از فشار بالا حجم بخار داخل راکتور را کاهش می دهد . این شیر براثر فشار در راکتور عمل می کند و امکان وقوع حطای انسانی وجود ندارد و سیستم ر ا در طول کار از خطر حفظ می کند شیر اطمینان به مثابه یک لایه محافظ عمل می کند و سالی یکبار نیز مورد آزمایش قرار می گیرد و طی 15 سال گذشته هرگز حالت خطرناک و یا اشتباهی در مورد آن ثبت نگردیده است از آنجاییکه این شیر اطمینان تمام ویژگیهای IPL را داراست و با توجه به جدول PFD_avgعدد 0.1 در ستون 7 ثبت می شود .

8) متوسط امکان وقوع حادثه :

اعداد ردیف 1 همه ستونها در هم ضرب می شوند و عدد حاصله در ستون 8 ثبت می گردد؛ عدد حاصل در این مثال10^-7 است .

9) SIS:

لایه های محافظ موجود در سیستم ریسک را تاحد استاندارد کاهش می دهد ولی تدابیر ایمنی بیشتر باری کاستن از هزینه های خطرات موجود مانند نشانگر میزان فشار در تجهیزات و آلارم ، گروه LOPA تصمیم می گیرد که یک لایه ایمنی دیگر شامل یک سوییچ و یک شیر اطمینان سلولییدی برای تخلیه انرژی در مسیر جریان بخار تجهیزات نصب نماید که در زیر حد خطر عمل می کند که PFD_avg آنها عدد 0.01 را نشنان می دهد و در ستون 9 ثبت می شود .

10) حادثه بعدی :

حال گروه LOPA حادثه ابتدایی دیگر را مورد مطالعه قرار می دهد (خطای کنترل بخار در راکتور) که احتمال آن 0.1 تعیین می گردد و در ستون 4 وترد می شود .

لایه محافظ طراحی شده در فرآیند شامل تجهیزات اعلام خطر و کاهش دما و SIS در مورد این مشکل نیز مورد استفاده قرار می گیرد ؛ تنها لایه محافظ BPCS مجزا وجود ندارد . گروه متوسط امکان وقوع حادثه را 1i10^-5 و حداقل امکان وقوع حادثه را 1i10^-8 به دست آورده است که در ستونهای 8 و 10 به ترتیب وارد می شوند . گروه LOPA آنالیز خطرات را برای تحلیل تمام خطرات ثبت شده در HAZOP انجام می دهد . آخرین مرحله افزودن حداقل میزان احتمال وقوع حادثه برای حالات شدید و گسترده ای که خطرات یکسان ایجاد می کنند است . در این مثال تنها اگر امکان وقوع یک حادثه تشخیص داده می شد عدد حاصل برای کل فرآیند 1.1i10^-8 بود ، ولی به دلیل امکان وجود جرقه در سیستم هنکام طراحی 0.1 محاسبه شده است و امکان حضور افراد در کاهش مضاعف خطر محاسبه گردیده است ؛ مقادیر موجود در معادله برای ریسک انهدام سیستم و یا خطر مرگ ناشی از حریق کاهش می یابد :

ریسک مرگ ناشی از حریق = (حداقل امکان وقوع حریق ناشی از مواد محترقه) i(امکان حادثه منجر به مرگ ناشی از حریق)

[0.5] i [(1.1) i10^-8] = 5.5i 10^-9

عدد حاصله ریسک موجود کمتراز حد استاندارد برای این خطر است در نتیجه کار گروه LOPA به انجام رسیده است .